Φορείς Διαχείρισης προστατευόμενων περιοχών: παρόν και μέλλον

Εισήγηση της Ιόλης Χριστοπούλου στην ημερίδα διαβούλευσης που οργάνωσε το Υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας με τίτλο «Φορείς Διαχείρισης Προστατευόμενων Περιοχών: Παρόν και Μέλλον» στις 9 Οκτωβρίου 2019.

Η Ιόλη Χριστοπούλου τόνισε τη διεθνώς αναγνωρισμένη αξία των προστατευόμενων περιοχών στη διατήρηση της βιοποικιλότητας όπως και την αντίστοιχα διεθνώς αναγνωρισμένη ανάγκη για βελτίωση της αποτελεσματικότητάς τους. Εξάλλου, ο χαρακτηρισμός περιοχών δεν αρκεί για την ανάσχεση της απώλειας της βιοποικιλότητας και τη διατήρηση των λειτουργιών των οικοσυστημάτων.

Κατά την εισήγηση της, παρουσίασε μία συνοπτική αξιολόγηση της διακυβέρνησης του εθνικού συστήματος προστατευόμενων περιοχών της χώρας με βάση μεθοδολογία που παρέχεται από την IUCN (τη Διεθνή Ένωση για την Προστασία της Φύσης), η οποία αποτελεί την κορυφαία παγκοσμίως επιστημονική ένωση για τη διατήρηση του φυσικού περιβάλλοντος.

Στο πλαίσιο αυτό, η Ιόλη Χριστοπούλου τόνισε ότι η ανάγκη διατήρησης της βιοποικιλότητας έχει σημαντική κοινωνική απήχηση όπως αυτή αποτυπώνεται στα πρόσφατα ευρήματα του Ευρωβαρόμετρου για τη βιοποικιλότητα. Ένα μεγάλο ποσοστό των ελλήνων (62%) γνωρίζουν, έστω κι αν δεν ξέρουν ακριβώς τι είναι, τις περιοχές Natura 2000, ποσοστό πολύ μεγαλύτερο από τον αντίστοιχο ευρωπαϊκό μέσο όρο (40%). Επίσης, η συντριπτική πλειονότητα των ελλήνων είτε είναι εντελώς αντίθετοι με το ενδεχόμενο καταστροφής ή υποβάθμισης της φύσης προς όφελος της οικονομικής δραστηριότητας (57%) είτε πιστεύουν ότι η καταστροφή ή η υποβάθμιση μπορεί να γίνει αποδεκτή μόνο για σημαντικά έργα δημόσιου συμφέροντος και με την προϋπόθεση ότι θα υπάρξουν αντισταθμιστικά μέτρα (ποσοστό 40%). Μόνο το 1% των ερωτηθέντων θεωρεί ότι η καταστροφή είναι αποδεκτή επειδή η οικονομική δραστηριότητα έχει προτεραιότητα.

Από την αξιολόγηση προκύπτει ότι σε συνέχεια της ψήφισης του νόμου 4519/2018 και άλλων πρόσφατων ενεργειών έχει σημειωθεί πρόοδος ωστόσο το σύστημα των προστατευόμενων περιοχών παρουσιάζει ακόμα κενά κυρίως λόγω καθυστερήσεων και ελλιπούς εφαρμογής. Συνεπώς, υπάρχουν περιθώρια βελτίωσης.

Η εισήγηση ολοκληρώθηκε με την κατάθεση προτάσεων σε τρεις άξονες:

  • την ολοκλήρωση της μεταβατικής περιόδου λειτουργίας των φορέων διαχείρισης,
  • την ενδυνάμωση της κεντρικής υποστήριξης προς τους φορείς διαχείρισης και την παράλληλη ενίσχυση του ρόλου της Επιτροπής Φύση 2000 και
  • τη δημιουργία ενός νέου brand “Nature/Parks Greece” ώστε οι προστατευόμενες περιοχές της χώρας να αποτελέσουν πρότυπα και πυρήνες βιώσιμης ανάπτυξης και η διατήρηση της φύσης να συνδεθεί με καίριους τομείς όπως είναι ο πρωτογενής τομέας, η εκπαίδευση και ο τουρισμός.