Το Green Tank κατέθεσε τις προτάσεις του στη δημόσια διαβούλευση για τους τομεακούς προϋπολογισμούς άνθρακα σε επτά τομείς της οικονομίας.
Αρχικά, επεσήμανε τη μεγάλη καθυστέρηση του ΥΠΕΝ να ανταποκριθεί στις σχετικές προβλέψεις του Εθνικού Κλιματικού Νόμου, την προβληματική διαδικασία και την ιδιαίτερα χαμηλή προβολή που έδωσε στο θέμα, παρά τον κομβικό ρόλο των τομεακών προϋπολογισμών στην επίτευξη των εθνικών κλιματικών στόχων.
Ωστόσο, οι επιλογές του ΥΠΕΝ να είναι συμβατοί οι τομεακοί προϋπολογισμοί με το ΕΣΕΚ, όπως και να συμπεριληφθούν οι εκπομπές από τις διεθνείς αερομεταφορές στον αντίστοιχο τομεακό προϋπολογισμό, αποτιμήθηκαν ως πολύ ορθές. Τα αποτελέσματα των υπολογισμών ήταν παραπλήσια με αυτά της μελέτης του Green Tank «Τομεακοί προϋπολογισμοί άνθρακα & ΕΣΕΚ: η εθνική κλιματική πολιτική στο επίκεντρο» που δημοσιεύτηκε τον Δεκέμβριο του 2024, και ακολούθησε σχεδόν ταυτόσημη μεθοδολογία.
Σε ό,τι αφορά την εκτίμηση των απαιτούμενων επενδύσεων προκειμένου να τηρηθούν οι τομεακοί προϋπολογισμοί, παρατηρήθηκαν αποκλίσεις από τις αντίστοιχες του ΕΣΕΚ, με πιο σημαντική τη μείωση των επενδύσεων για την απανθρακοποίηση των κτιρίων και ειδικά στις αντλίες θερμότητας στον οικιακό τομέα. Ειδικά σε μια περίοδο που θα τεθεί σε εφαρμογή το ΣΕΔΕ2 και ο εξηλεκτρισμός της θέρμανσης αποτελεί βασικό όπλο για τη θωράκιση των νοικοκυριών και των επιχειρήσεων -ειδικά των πιο ευάλωτων-, δεν θα πρέπει επουδενεί να μειωθεί το ύψος των επενδύσεων σε αντλίες θερμότητας.
Επίσης, εντοπίστηκε μείωση των επενδύσεων στη βιομηχανία εκτός CCS συγκριτικά με το ΕΣΕΚ. Καθώς ο εξηλεκτρισμός και η αύξηση της ενεργειακής απόδοσης των βιομηχανικών διεργασιών θα τις καταστήσει πιο ανταγωνιστικές στο διεθνές περιβάλλον που διαμορφώνεται, είναι σημαντικό να μην υπάρξει καμία έκπτωση στις σχετικές επενδύσεις.
Για τους τομείς της γεωργίας & κτηνοτροφίας, καθώς και των αποβλήτων, η εκτίμηση των επενδύσεων βασίστηκε στους αντίστοιχους εθνικούς σχεδιασμούς για τα προτεινόμενα μέτρα του ΕΣΕΚ. Καθώς το ΕΣΕΚ δεν περιλαμβάνει καμία αντιστοίχιση των μέτρων με τη μείωση των εκπομπών, αυτού του είδους η εκτίμηση όχι μόνο δεν είναι βάσιμη αλλά οδηγεί και σε παράλογα αποτελέσματα. Για παράδειγμα, είναι χαρακτηριστικό ότι στον τομέα της γεωργίας & κτηνοτροφίας, ενώ οι επενδύσεις στα μέτρα που προτείνει το ΕΣΕΚ για την πενταετία 2026-2030 αποτιμώνται σε €5.2 δις, η μείωση του ανθρακικού αποτυπώματος που θα επιτευχθεί μεταξύ 2026 και 2030 προβλέπεται να είναι μόλις 0.3 Mt CO2eq. Αντίστοιχα, στον τομέα των αποβλήτων, ενώ οι επενδύσεις στα μέτρα που προτείνει το ΕΣΕΚ της περιόδου 2026-2030 είναι της τάξης των €3.6 δις, η αντίστοιχη μείωση του ανθρακικού αποτυπώματος θα είναι μόλις 0.8 Mt CO2eq.
Παρόμοια είναι τα προβλήματα και στην εκτίμηση των επενδύσεων στον τομέα δραστηριοτήτων χρήσης γης, αλλαγής χρήσεων γης και δασοπονίας (LULUCF). Για τον λόγο αυτό προτείνονται διακριτές μελέτες για τους τρεις τομείς που θα εκτιμούν την επίδραση στο ανθρακικό αποτύπωμα από κάθε μέτρο πολιτικής και θα επιλέγουν τα μέτρα εκείνα που επιτυγχάνουν το καλύτερο κλιματικό αποτέλεσμα με το χαμηλότερο κόστος.
Τέλος, όσον αφορά τον τομέα LULUCF, στο κείμενο προς διαβούλευση, αναφέρεται μόνο η συμβολή των χερσαίων και ειδικά των δασικών στην απορρόφηση άνθρακα, ενώ στο ΕΣΕΚ γίνεται μνεία και για τη συμβολή των θαλάσσιων οικοσυστημάτων και ειδικά των λιβαδιών Ποσειδωνίας (Posidonia oceanica). Προτείνεται, συνεπώς, να συμπεριληφθούν τα τελευταία και στον τομεακό προϋπολογισμό με εκτιμήσεις απαιτούμενων επενδύσεων που θα προκύψουν από το πρόγραμμα Interreg EURO-Med ARTEMIS.
Διαβάστε τα πλήρη σχόλια και προτάσεις του Green Tank εδώ.
Διαβάστε τη μελέτη του Green Tank «Τομεακοί προϋπολογισμοί άνθρακα & ΕΣΕΚ: η εθνική κλιματική πολιτική στο επίκεντρο» εδώ.
