Τη σημασία της ενεργειακής δημοκρατίας και την ανάγκη η μετάβαση να γίνει με όρους κοινωνικής δικαιοσύνης ανέδειξε η Ιωάννα Σούκα, Αναλύτρια Ενεργειακής Πολιτικής του Green Tank, κατά τη συμμετοχή της στη διαδικτυακή εκδήλωση που διοργάνωσε η πρωτοβουλία Ο Κόσμος στις 24 Ιουλίου, με αφορμή την 51η επέτειο της Μεταπολίτευσης.
Όπως υπογράμμισε, «οι ενεργειακές κοινότητες (ΕΚΟΙΝ) και η αυτοπαραγωγή είναι εργαλεία-κλειδιά για τον εκδημοκρατισμό της ενέργειας», με την εγκατεστημένη ισχύ από έργα αυτοπαραγωγής να αγγίζει ήδη το 1 GW – περίπου το 6% της εγκατεστημένης ισχύος ΑΠΕ της χώρας.
Ωστόσο, παρά το αυξανόμενο ενδιαφέρον των πολιτών, σοβαρά εμπόδια —τεχνικά, οικονομικά και θεσμικά— δυσχεραίνουν τη συμμετοχή τους. «Η Πολιτεία καλείται όχι μόνο να αναγνωρίσει αυτό το ενδιαφέρον, αλλά και να το στηρίξει με συγκεκριμένα μέτρα: χρηματοδοτικά εργαλεία, κατάλληλες ρυθμίσεις και πρόσβαση στο δίκτυο,» επεσήμανε η Ιωάννα Σούκα.
Ιδιαίτερη έμφαση έδωσε στη σημασία της τοπικότητας και της συμμετοχής των πολιτών στον σχεδιασμό έργων ΑΠΕ, τονίζοντας ότι η έλλειψη ουσιαστικού διαλόγου με τις τοπικές κοινωνίες, την αυτοδιοίκηση και τους τοπικού φορείς, συχνά οδηγεί σε δικαιολογημένες αντιδράσεις. Ανέφερε ότι ως μέλη του ευρωπαϊκού δικτύου CAN, το Green Tank, σε συνεργασία με την Electra Energy διαμόρφωσαν έναν οδηγό με προτάσεις και συγκεκριμένους δείκτες που μπορούν να αξιοποιήσουν οι εταιρείες ώστε να υποστηρίξουν την κοινωνικής συμμετοχή και τη συν-δημιουργία έργων ΑΠΕ.
Η Ιωάννα Σούκα στάθηκε και στην ανησυχητική αύξηση της κατανάλωσης ορυκτού αερίου στη χώρα — τη μεγαλύτερη στην ΕΕ για το 2024. Υπογράμμισε ότι οι εξαγωγές ηλεκτρικής ενέργειας, στις οποίες οφείλεται εν μέρει η αύξηση, είχαν ως αποτέλεσμα την άνοδο της χονδρεμπορικής τιμής, επιβαρύνοντας τελικά τους εγχώριους καταναλωτές.
Τέλος, αναφέρθηκε στο νέο Κοινωνικό Ταμείο για το Κλίμα, «ένα σημαντικό εργαλείο κοινωνικής στήριξης» από το οποίο η Ελλάδα αναμένεται να λάβει 4,8 δις ευρώ για την αντιμετώπιση των κοινωνικών επιπτώσεων του ΣΕΔΕ 2 — του νέου ευρωπαϊκού συστήματος εμπορίας δικαιωμάτων εκπομπών που θα τεθεί σε ισχύ το 2027 καλύπτοντας τα κτίρια και οδικές μεταφορές. Αυτό σημαίνει έναν νέο φόρο άνθρακα, τον οποίο θα πληρώνουν οι προμηθευτές καυσίμων αλλά τελικά θα περάσει στους καταναλωτές — επηρεάζοντας κυρίως τα πιο ευάλωτα νοικοκυριά.
Παρότι χαρακτήρισε θετικό βήμα τη σύσταση του Ταμείου, υπογράμμισε ότι το Κοινωνικό Σχέδιο που τέθηκε σε διαβούλευση εμφανίζει σοβαρές αδυναμίες, όπως ανεπαρκή τεκμηρίωση, ασαφή στόχευση και πλήρη απουσία στήριξης για ενεργειακές κοινότητες.
Επικαλέστηκε μελέτη των Green Tank και FACETs, σύμφωνα με την οποία οι συνολικοί πόροι από τα ΣΕΔΕ 1 και 2 θα μπορούσαν να φτάσουν έως και 15,5 δισ. ευρώ — αρκετοί για να βγάλουν από την ενεργειακή και μεταφορική ευαλωτότητα έως 600.000 νοικοκυριά, με σημαντικό μέρος των πόρων να κατευθύνεται σε ΕΚΟΙΝ και αυτοπαραγωγή. «Αντίθετα, το σημερινό σχέδιο προσπαθεί να στηρίξει 3,4 εκατομμύρια νοικοκυριά μόνο με τα 4,8 δις ευρώ και δεν έχει την παραμικρή στήριξη σε ΕΚΟΙΝ. Πώς ακριβώς θα το πετύχει αυτό και σε ποιον βαθμό; Δεν είναι ακόμη σαφές», σημείωσε.
Κλείνοντας, ανέδειξε τις πολυεπίπεδες παρεμβάσεις του Green Tank υπέρ της ενεργειακής δημοκρατίας: συμμετοχή στη διαμόρφωση πολιτικών για την ενίσχυση των ενεργειακών κοινοτήτων και την αυτοπαραγωγή, στήριξη τοπικών πρωτοβουλιών σε διάφορα μέρη της Ελλάδος για τη δημιουργία ΕΚΟΙΝ, ενεργός ρόλος στην Επιτροπή Παρακολούθησης του ΠΔΑΜ, καθώς και διεθνής συνηγορία για ένα ισχυρότερο θεσμικό και χρηματοδοτικό πλαίσιο σε ευρωπαϊκό επίπεδο.
Η εκδήλωση πραγματοποιήθηκε διαδικτυακά στις 24 Ιουλίου 2025, με αφορμή την επέτειο αποκατάστασης της Δημοκρατίας στην Ελλάδα. Διοργανώθηκε από τον Τομέα Ειρήνης (Ενέργειας & Εξωτερικής Πολιτικής) του ΚΟΣΜΟΥ και ήταν αφιερωμένη στην Ενεργειακή Δημοκρατία, με τη συμμετοχή των Θοδωρή Σταθόπουλου (ΚΟΣΜΟΣ), Σάντυς Φαμελιάρη (Electra Energy), και Χρήστου Βρεττού (REScoop.eu). Τη συζήτηση συντόνισε η Χριστίνα Ευθυμιάτου (ΚΟΣΜΟΣ – Πράσινη Συμφωνία).
