Το Green Tank υπέβαλε αναλυτικές θέσεις στο πλαίσιο της Πρόσκλησης Υποβολής Στοιχείων της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για την αναθεώρηση της Οδηγίας του ΣΕΔΕ καθώς και απαντήσεις στο σχετικό ερωτηματολόγιο, συμμετέχοντας ενεργά στη διαμόρφωση της κορυφαίας κλιματικής πολιτικής της Ευρώπης. Υποστηρίζει την ενίσχυση του Συστήματος Εμπορίας Δικαιωμάτων Εκπομπών (ΣΕΔΕ) και του Αποθεματικού Σταθερότητας της Αγοράς (MSR), ώστε να επιταχυνθεί η μετάβαση προς μια κλιματικά ουδέτερη οικονομία με δίκαιο και κοινωνικά ισότιμο τρόπο.
Το ΣΕΔΕ έχει ήδη επιτύχει σημαντικά αποτελέσματα, μειώνοντας τις εκπομπές στους τομείς ηλεκτροπαραγωγής και βιομηχανίας κατά 51,2% από το 2005, προσεγγίζοντας τον στόχο για μείωση κατά 62% έως το 2030. Το MSR έχει διαδραματίσει καθοριστικό ρόλο, ακυρώνοντας 3,15 δισ. δικαιώματα, ενισχύοντας τις τιμές άνθρακα και οδηγώντας σε μειώσεις εκπομπών κυρίως στον τομέα της ηλεκτροπαραγωγής, ο οποίος δεν λαμβάνει δωρεάν δικαιώματα από το 2013. Αυτά τα στοιχεία έχουν προσδώσει ουσιαστική αξία στη δομή του ΣΕΔΕ και πρέπει να διατηρηθούν ή και να ενισχυθούν.
Ωστόσο, παραμένουν σημαντικές αδυναμίες που υπονομεύουν την πλήρη δυναμική του συστήματος. Η παροχή δωρεάν δικαιωμάτων εκπομπών έχουν επιβραδύνει τη μείωση εκπομπών στη βιομηχανία, ενώ οι εκπομπές από τις αερομεταφορές συνεχίζουν να αυξάνονται. Για να αντιμετωπιστούν αυτές οι προκλήσεις, τα δωρεάν δικαιώματα στη βιομηχανία πρέπει να καταργηθούν σταδιακά, με παράλληλη επέκταση του Μηχανισμού Συνοριακής Προσαρμογής Άνθρακα (CBAM) ώστε να ενισχυθούν οι επενδύσεις απανθρακοποίησης και να αυξηθούν οι πόροι για το Ταμείο Καινοτομίας. Παράλληλα, θα πρέπει να καταργηθεί σταδιακά η αντιστάθμιση έμμεσου κόστους, ενώ η ένταξη των έμμεσων εκπομπών στον CBAM θα προστατεύσει την ανταγωνιστικότητα της ευρωπαϊκής βιομηχανίας χωρίς να καθυστερήσει τη μετάβαση.
Το MSR χρειάζεται περαιτέρω ενίσχυση, διατηρώντας το ποσοστό εισροής στο 24% και μετά το 2030, αλλά και μειώνοντας το εύρος των ορίων ενεργοποίησης, καθώς οι μειώσεις εκπομπών στον τομέα της ηλεκτροπαραγωγής έχουν μεταβάλει τις ανάγκες αντιστάθμισης κινδύνου (hedging).
Στις αερομεταφορές, το ισχύον ΣΕΔΕ καλύπτει λιγότερο από το 10% του συνολικού κλιματικού αποτυπώματος του κλάδου, αφού εξαιρεί τις διεθνείς πτήσεις και τις επιδράσεις των εκπομπών πλην CO₂. Η ΕΕ πρέπει να καταργήσει τα εναπομείναντα δωρεάν δικαιώματα και να επεκτείνει την κάλυψη σε όλες τις αναχωρούσες πτήσεις, με στόχο ένα σύστημα που τελικά θα καλύπτει όλες τις πτήσεις από και προς την ΕΕ. Οι δημόσιοι πόροι πρέπει να απομακρυνθούν από μη βιώσιμα καύσιμα, κατευθυνόμενοι σε λύσεις όπως τα e-fuels. Παράλληλα, πρέπει να καταργηθούν οι εξαιρέσεις για πτήσεις προς τις πλέον απομακρυσμένες περιοχές, ώστε να αυξηθεί ο διαθέσιμος όγκος για δικαιώματα βιώσιμων αεροπορικών καυσίμων (SAF), χρηματοδοτούμενος από τα έσοδα της κατάργησης των δωρεάν δικαιωμάτων. Όλες οι πτήσεις ιδιωτικών τζετ πρέπει επίσης να υπόκεινται σε πολλαπλασιαστή τιμής άνθρακα, ώστε να διασφαλιστεί η δίκαιη συνεισφορά του κάθε ρυπαντή.
Εξίσου κρίσιμη είναι η διασφάλιση ότι τα έσοδα από το ΣΕΔΕ χρησιμοποιούνται πραγματικά για τη μείωση εκπομπών. Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή πρέπει να ενισχύσει τον έλεγχο του τρόπου διάθεσης των κονδυλίων, ιδιαίτερα για να αποτραπούν έμμεσες επιδοτήσεις ορυκτών καυσίμων που παρουσιάζονται ως κοινωνική στήριξη. Τα κράτη μέλη πρέπει να υποχρεωθούν να δημοσιεύουν αναλυτικές εκθέσεις για τη χρήση των εσόδων του ΣΕΔΕ, με πρόβλεψη ρήτρας επιστροφής (clawback) για έργα που αποτυγχάνουν να ευθυγραμμιστούν με τις αρχές του ΣΕΔΕ.
Το Ταμείο Εκσυγχρονισμού πρέπει να επεκταθεί και μετά την 4η φάση του ΣΕΔΕ, για να συνεχίσει να γεφυρώνει τα ενεργειακά χάσματα εντός της ΕΕ, με πολύ πιο διαφανή διαδικασία επιλογής έργων σε επίπεδο ΕΕ και κρατών μελών. Έργα που σχετίζονται με ορυκτά καύσιμα θα πρέπει να καταστούν απολύτως μη επιλέξιμα, ενώ οι προτεραιότητες πρέπει να οριστούν με μεγαλύτερη σαφήνεια.
Αντίστοιχα, το Ταμείο Καινοτομίας παραμένει ζωτικής σημασίας για την απανθρακοποίηση της βιομηχανίας, αλλά πρέπει να αποφύγει τη στήριξη έργων που απλώς μεταθέτουν τη μείωση εκπομπών στο μέλλον. Τα μεγάλης κλίμακας έργα δέσμευσης και αποθήκευσης άνθρακα (CCS) πρέπει να συνδυάζονται με μέγιστη αντικατάσταση ορυκτών καυσίμων και εξηλεκτρισμό. Η Επιτροπή θα πρέπει να δημοσιεύει τις αναμενόμενες και τις τελικώς επιτευχθείσες μειώσεις εκπομπών για κάθε έργο και να εφαρμόζει ρήτρες επιστροφής όπου οι στόχοι δεν εκπληρώνονται.
Στην υποβολή της στο πλαίσιο της Πρόσκλησης Υποβολής Στοιχείων, το Green Tank υποστήριξε επίσης την επέκταση του ΣΕΔΕ1 σύμφωνα με την αρχή «ο ρυπαίνων πληρώνει», συμπεριλαμβάνοντας την αποτέφρωση δημοτικών αποβλήτων και άλλες διαδικασίες διαχείρισης αποβλήτων, πρόσθετες εκπομπές ναυτιλίας από μικρότερα και υπεράκτια πλοία, διεθνείς αερομεταφορές, καθώς και μικρότερες μονάδες θερμικής παραγωγής.
Αντίθετα, το Green Tank αντιτίθεται στην ενσωμάτωση των διαφόρων τεχνολογιών Αφαίρεσης Διοξειδίου του Άνθρακα (CDR) στο ΣΕΔΕ, λόγω του σημαντικού κινδύνου να υποκαταστήσουν οι απορροφήσεις τις απολύτως αναγκαίες μειώσεις εκπομπών. Αντ’ αυτού, απαιτούνται ξεχωριστές πολιτικές σε επίπεδο ΕΕ, όπως η διοχέτευση εσόδων του ΣΕΔΕ σε έργα CDR χωρίς να επιτρέπεται η εισαγωγή πιστώσεων απορρόφησης στο ΣΕΔΕ, η δημιουργία ξεχωριστού Συστήματος Εμπορίας Αφαιρέσεων που θα στοχεύει τους μεγάλους ρυπαίνοντες και τους πιο εύρωστους οικονομικά κλάδους, καθώς και η θέσπιση εθνικών στόχων για την αφαίρεση άνθρακα.
Μπορείτε να διαβάσετε τις πλήρεις απαντήσεις του Green Tank στο σχετικό ερωτηματολόγιο της Ευρωπαϊκής Επιτροπής εδώ.
Μπορείτε επίσης να διαβάσετε τις προτάσεις που υπέβαλε το Green Tank στο πλαίσιο της Πρόσκλησης Υποβολής Στοιχείων της Ευρωπαϊκής Επιτροπής εδώ.
