Η ενεργειακή μετάβαση προχωρά, αλλά για να είναι επιτυχής και δίκαιη, χρειάζεται ουσιαστική συμμετοχή των πολιτών και κοινωνική αποδοχή. Αυτό ήταν το κεντρικό μήνυμα της Ιωάννας Σούκα, αναλύτρια ενεργειακής πολιτικής του The Green Tank, στη συνέντευξή της στη Ναυτεμπορική TV.
Συμμετοχή πολιτών και τοπικές κοινωνίες
Η Ιωάννα Σούκα τόνισε ότι «τα έργα ανανεώσιμων πηγών ενέργειας (ΑΠΕ) πρέπει να σχεδιάζονται με διαφάνεια, ανοιχτό διάλογο και διαβούλευση με τις τοπικές κοινωνίες». Οι πολίτες δείχνουν αυξανόμενο ενδιαφέρον, όπως αποδεικνύει η ραγδαία ανάπτυξη ενεργειακών κοινοτήτων και έργων αυτοπαραγωγής – που πλέον ξεπερνούν το 1 GW εγκατεστημένης ισχύος. Ωστόσο, θεσμικά και τεχνικά εμπόδια, όπως η μετάβαση από το net metering στο net billing και η έλλειψη ηλεκτρικού χώρου, εξακολουθούν να περιορίζουν την ανάπτυξη.
Αποθήκευση ενέργειας – κρίσιμη υποδομή
Οι περικοπές πράσινης ενέργειας θα μπορούσαν να αποφευχθούν με επαρκή συστήματα αποθήκευσης, επεσήμανε η Ιωάννα Σούκα. Παρά τον σχεδιασμό για 4,7 GW έργων αποθήκευσης και το έντονο επενδυτικό ενδιαφέρον, η πρόοδος παραμένει αργή. Η επιτάχυνση είναι αναγκαία για την ομαλή πορεία προς την κλιματική ουδετερότητα.
Ανησυχητική αύξηση χρήσης ορυκτού αερίου
Η ίδια αναφέρθηκε και στην ανησυχητική αύξηση χρήσης ορυκτού αερίου, η οποία είχε και αντίκτυπο στις εκπομπές διοξειδίου του άνθρακα της χώρας την προηγούμενη . Το 2024, η Ελλάδα κατέγραψε τη μεγαλύτερη αύξηση κατανάλωσης ορυκτού αερίου στην ΕΕ (+30%), κυρίως για παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας που εξήχθη σε γειτονικές χώρες. Η τάση συνεχίζεται και το πρώτο εξάμηνο του 2025, με επιπτώσεις τόσο στις εκπομπές όσο και στις τιμές χονδρικής. «Το ζήτημα είναι με τι όρους γίνονται οι εξαγωγές και πώς προστατεύεται ο Έλληνας καταναλωτής», υπογράμμισε η Ιωάννα Σούκα.
Νέο Κοινωνικό Ταμείο για το Κλίμα
Με την εφαρμογή του Συστήματος Εμπορίας Δικαιωμάτων Εκπομπών (ΣΕΔΕ2) στους τομείς κτιρίων και οδικών μεταφορών από το 2027, η ΕΕ θεσπίζει το Κοινωνικό Ταμείο για το Κλίμα για να προστατευτούν τα νοικοκυριά και οι πιο ευάλωτοι, εξήγησε. «Το ΣΕΔΕ2 ακριβώς όπως και το ΣΕΔΕ1, ένα είναι ένα χρηματιστήριο ρύπων. Για κάθε τόνο διοξειδίου του άνθρακα που εκπέμπουν οι προμηθευτές ορυκτών καυσίμων, θα πληρώνουν φόρο άνθρακα, το κόστος του οποίου τελικά θα μετακυλιστεί στους τελικούς καταναλωτές. Δημιουργείται έτσι ένας «κουμπαράς» όπου συγκεντρώνονται τα έσοδα από τις δημοπρασίες εκπομπών,» ανέφερε.
Η Ελλάδα αναμένεται να λάβει περίπου 4,8 δισ. ευρώ, ενώ, σύμφωνα με την ανάλυση των Green Tank & Facets, οι συνολικοί διαθέσιμοι πόροι – συνυπολογίζοντας και έσοδα του ΣΕΔΕ1 και 2 – μπορεί να φτάσουν τα 15 δισ. ευρώ. Για τον σχεδιασμό αξιοποίησης των πόρων αυτών, επεσήμανε, η Ελλάδα όπως και κάθε κράτος μέλος της ΕΕ-27 εκπονεί στρατηγική που αποτυπώνεται στο Κοινωνικό Σχέδιο για το Κλίμα. Το Σχέδιο που κατέθεσε η χώρα μας σε δημόσια διαβούλευση στις αρχές Ιουλίου και στο οποίο το Green Tank υπέβαλε σχόλια, κινείται μεν στη σωστή κατεύθυνση, αλλά παραμένει γενικό, χωρίς σαφή κοστολόγηση και στοχευμένα μέτρα για την αντιμετώπιση της ενεργειακής και μεταφορικής ευαλωτότητας.
Η κοινωνία στην πράσινη μετάβαση
Η Ιωάννα Σούκα εξέφρασε συγκρατημένη αισιοδοξία για την ευαισθητοποίηση της ελληνικής κοινωνίας, ιδιαίτερα της νέας γενιάς, απέναντι στην κλιματική κρίση. «Η πορεία προς την κλιματική ουδετερότητα είναι προδιαγεγραμμένη. Το ζήτημα είναι με ποιους όρους θα γίνει και αν οι πολίτες θα αποτελέσουν ουσιαστικό μέρος της, ώστε να διασφαλιστεί η κοινωνική δικαιοσύνη στην πράσινη μετάβαση», σημείωσε κλείνοντας.
Δείτε ολόκληρη τη συνέντευξη που μεταδόθηκε στη Ναυτεμπορική TV στις 11 Αυγούστου 2025 εδώ.
