Ο Νίκος Μάντζαρης, αναλυτής πολιτικής του Green Tank, συμμετείχε σε διεθνές συνέδριο για τη δίκαιη μετάβαση των λιγνιτικών περιφερειών στη Βόρεια Μακεδονία, το οποίο διοργάνωσε η τοπική περιβαλλοντική οργάνωση Eko-Svest, η Macedonian Young Lawyers Association και το CNVP Macedonia.
Στόχος του συνεδρίου ήταν η ανταλλαγή απόψεων και εμπειριών σχετικά με την προώθηση της οικονομίας της περιοχής και τη διασφάλιση μιας κοινωνικά δίκαιης μετάβασης.
Στην εισήγησή του ο Νίκος Μάντζαρης παρουσίασε τον σχεδιασμό της δίκαιης μετάβασης στην Ελλάδα και ξεχώρισε τα διδάγματα που θα μπορούσαν να φανούν χρήσιμα για την ευρύτερη περιοχή των Βαλκανίων και ειδικότερα για τα Δυτικά Βαλκάνια.
Ξεκινώντας με παράθεση συγκριτικών δεδομένων για τα μεγέθη εξάρτησης από τον λιγνίτη, τόνισε πως η πορεία της λιγνιτικής παραγωγής στην Ελλάδα είναι πια σταθερά πτωτική, ενώ ο σχεδιασμός της μετάβασης σε κεντρικό και τοπικό επίπεδο (ΣΔΑΜ, ΕΣΔΙΜ) έχει σχεδόν ολοκληρωθεί.
Στα θετικά σημεία του σχεδιασμού συμπεριέλαβε τα εξής:
- Πολλές βιώσιμες επιλογές κυρίως στον ενεργειακό τομέα στις ΑΠΕ και την αποθήκευση (μπαταρίες, υδρογόνο)
- Εξασφάλιση πόρων
- Αυξημένο επίπεδο διαφάνειας με αρκετές διαβουλεύσεις συγκριτικά με άλλες διαδικασίες στην Ελλάδα
- Επιλεξιμότητα χρηματοδότησης ενεργειακών κοινοτήτων
- Ενίσχυση μικρής κλίμακας ΑΠΕ για την κάλυψη αναγκών θέρμανσης
- Επιλεξιμότητα έργων εξοικονόμησης ενέργειας
Στα αρνητικά:
- Συγκεντρωτικός μηχανισμός διακυβέρνησης
- Ανεπαρκής έμφαση σε άλλους τομείς εκτός της ενέργειας
- Ανεπαρκής έμφαση στη μετατροπή λιγνιτικών μονάδων σε μονάδες αποθήκευσης ηλεκτρικής ενέργειας από ΑΠΕ
- Σχεδιασμός συστήματος τηλεθέρμανσης αποκλειστικά με βάση το ορυκτό αέριο
- Ανεπάρκεια πόρων
Αντλώντας από την εμπειρία της Ελλάδας, ολοκλήρωσε την εισήγησή του προτείνοντας για την ευρύτερη περιοχή των Βαλκανίων την έγκαιρη λήψη αποφάσεων για την απολιγνιτοποίηση, τη συμπερίληψη όλων των ενδιαφερόμενων μερών στον σχεδιασμό και την υλοποίηση της δίκαιης μετάβασης, τη συνεργασία με ΜΚΟ και δεξαμενές σκέψης, τη διασφάλιση χρηματοδότησης και κινήτρων. Τέλος τόνισε τη σημασία της επένδυσης στις ΑΠΕ, την ενεργειακή επάρκεια, την αποθήκευση ενέργειας και τις ενεργειακές κοινότητες, αντί των επενδύσεων στο ορυκτό αέριο ως μεταβατικού καυσίμου που δεν συνιστά βιώσιμη επιλογή.
Στο συνέδριο συμμετείχαν μεταξύ άλλων εκπρόσωποι των εθνικών αρχών, ευρωπαϊκών οργανισμών και άλλων δεξαμενών σκέψης και ΜΚΟ.
Το συνέδριο πραγματοποιήθηκε 18 και 19 Μαΐου 2022, διαδικτυακά.
