Στους επτά πρώτους μήνες (Αύγουστος-Φεβρουάριος) της οκτάμηνης περιόδου μείωσης της κατανάλωσης ορυκτού αερίου που έθεσε η Ευρωπαϊκή Ένωση, η Ελλάδα μείωσε την κατανάλωση αερίου κατά 20.9% σε σχέση με τον μέσο όρο πενταετίας, υπερβαίνοντας έτσι κατά πολύ τον ευρωπαϊκό στόχο του -15%, και κατά 30% σε σχέση με την ίδια περίοδο του προηγούμενου έτους. Μείωση -74% στην κατανάλωση ρωσικού αερίου συγκριτικά με τον ίδιο μήνα του 2022 και -85% αθροιστικά για το πρώτο δίμηνο του 2023 συγκριτικά με την ίδια περίοδο του 2022.
Αναλυτικότερα, σύμφωνα με τα τελευταία διαθέσιμα στοιχεία του ΔΕΣΦΑ (έως τον Φεβρουάριο 2023):
Σε ισχύ: ευρωπαϊκή υποχρέωση μείωσης κατανάλωσης αερίου την περίοδο Αυγούστου 2022-Μαρτίου 2023 κατά 15% σε σύγκριση με τον μέσο όρο της ίδιας περιόδου της προηγούμενης πενταετίας ή του προηγούμενου έτους εάν τότε είχε σημειωθεί αύξηση της κατανάλωσης μεγαλύτερη από 8%, εξαίρεση για την οποία ικανοποιεί τις προϋποθέσεις η Ελλάδα.
O μήνας Φεβρουάριος
Τον Φεβρουάριο του 2023, 7ο μήνα της οκτάμηνης περιόδου όπου η χώρα πρέπει να μειώσει τη χρήση αερίου σύμφωνα με τις ευρωπαϊκές της υποχρεώσεις, η συνολική εγχώρια κατανάλωση ήταν 4.31 TWh, η χαμηλότερη για τον μήνα Φεβρουάριο τα τελευταία 6 χρόνια τουλάχιστον. Η συνολική μείωση κατά 1.16 TWh τον Φεβρουάριο του 2023 σε σχέση με τον ίδιο μήνα του 2022 προήλθε σχεδόν εξ’ ολοκλήρου από την ηλεκτροπαραγωγή (-1.15 TWh).
Αθροιστική επίδοση και ο ευρωπαϊκός στόχος του -15%
Αθροιστικά, στο πρώτο επτάμηνο της οκτάμηνης περιόδου μείωσης που έθεσε η ΕΕ-27, η Ελλάδα με συνολική κατανάλωση 28.9 TWh «έπιασε» και ξεπέρασε τον στόχο μείωσης του -15% όχι μόνο σε σχέση με την αντίστοιχη περίοδο του προηγούμενου έτους αλλά και σε σχέση με τον μέσο όρο πενταετίας (31 TWh).
Πιο συγκεκριμένα, η αθροιστική κατανάλωση του επταμήνου Αυγούστου-Φεβρουαρίου ήταν 7.6 TWh χαμηλότερη από τον μέσο όρο των ίδιων επταμήνων της προηγούμενης πενταετίας. Τα αθροιστικά δεδομένα ως τον Φεβρουάριο του 2023 δείχνουν ότι την κύρια συνεισφορά στη μείωση του επταμήνου είχε η ηλεκτροπαραγωγή (-3.5 TWh), ξεπερνώντας τη βιομηχανία (-3 TWh) και τα δίκτυα διανομής (-1.1 TWh).
Σε όρους ποσοστιαίων μεταβολών, η χώρα το επτάμηνο Αυγούστου 2022-Φεβρουαρίου 2023 μείωσε τη συνολική κατανάλωση αερίου κατά 30% συγκριτικά με την ίδια περίοδο του προηγούμενου έτους, ξεπερνώντας κατά πολύ τον στόχο μείωσης που αντιστοιχεί στην εξαίρεση που πήρε η Ελλάδα στον σχετικό ευρωπαϊκό Κανονισμό, σύμφωνα με την οποία, μπορεί να υπολογίζει την επίδοσή της σε σχέση με το προηγούμενο έτος και όχι με τον μέσο όρο της πενταετίας. Επιπλέον, για πέμπτο συνεχόμενο μήνα από την έναρξη της περιόδου μείωσης τον Αύγουστο, η Ελλάδα βρίσκεται σε τροχιά επίτευξης του στόχου του -15%, σημειώνοντας αθροιστικά ποσοστιαία μείωση κατά 20.9% σε σχέση με τον μέσο όρο των αντίστοιχων επταμήνων της προηγούμενης πενταετίας. Αποδεικνύεται συνεπώς ότι η επίκληση της εξαίρεσης δεν είναι αναγκαία προκειμένου η χώρα να εκπληρώσει την ευρωπαϊκή της υποχρέωση.
Επιπλέον, όλες οι τελικές χρήσεις παρουσιάζουν σημαντικές ποσοστιαίες μειώσεις συγκριτικά με την ίδια επτάμηνη περίοδο του προηγούμενου έτους. Πρωτοστατεί η βιομηχανία (-50%) και ακολουθούν η ηλεκτροπαραγωγή (-29.4%) και τα δίκτυα διανομής (-26.1%). Oι ποσοστιαίες μειώσεις στις τελικές χρήσεις είναι παρόμοιες και ως προς τον μέσο όρο πενταετίας, με τη βιομηχανία, την ηλεκτροπαραγωγή και τα δίκτυα διανομής να εμφανίζουν μειώσεις κατά 68.7%, 14.5% και 14 %, αντίστοιχα.
Η κατανάλωση το 2023
Συνεχίζοντας την πτωτική πορεία των προηγούμενων 10 μηνών, τον Φεβρουάριο του 2023, η κατανάλωση ορυκτού αερίου ήταν μειωμένη κατά 21.2% σε σχέση με αυτήν του Φεβρουαρίου 2022. Ο Φεβρουάριος του 2023 ήταν ο ενδέκατος συνεχόμενος μήνας όπου παρατηρήθηκε μείωση σε σχέση με τον ίδιο μήνα του προηγούμενου έτους (Απρίλιος 2022-Φεβρουάριος 2023). Αθροιστικά, στο πρώτο δίμηνο του 2023, η κατανάλωση ορυκτού αερίου μειώθηκε κατά 28.9% σε σχέση με την ίδια περίοδο του 2022 και κατά 27.3% σε σχέση με τον μέσο όρο της πενταετίας.
Σχετικά με την κατανομή της κατανάλωσης αερίου στις τελικές χρήσεις το πρώτο δίμηνο του 2023, η μεγάλη μείωση της χρήσης αερίου για ηλεκτροπαραγωγή περιόρισε και το μερίδιο της τελευταίας στις τελικές χρήσεις στο 54% (από 73.5% κατά τη διάρκεια του 2022). Αντίθετα, τα δίκτυα διανομής αύξησαν το μερίδιο τους σχεδόν στο 40.4% το πρώτο δίμηνο του 2023 (21.5% για ολόκληρο το 2022), ενώ το μερίδιο της βιομηχανίας παρέμεινε σε πολύ χαμηλά επίπεδα με 5.6% (5% το 2022).
Οι εισαγωγές το 2023
Σε ό,τι αφορά τις φυσικές ροές αερίου από τις τέσσερις πύλες εισόδου της χώρας, τον Φεβρουάριο του 2023, οι εισαγωγές αερίου από τη Ρωσία που καλύπτουν εγχώρια κατανάλωση ήταν μόλις 0.48 TWh, μειωμένες κατά 74.1% σε σχέση με τον ίδιο μήνα του 2022 και έχοντας μερίδιο 10% στις εισαγωγές [1]. Στον αντίποδα, συνεχίστηκε η αλματώδης αύξηση των εισαγωγών υγροποιημένου ορυκτού αερίου (LNG) μέσω της πύλης της Αγίας Τριάδας. Οι ποσότητες LNG που εισήγαγε η χώρα τον Φεβρουάριο του 2023 ήταν αυξημένες κατά 48.9% συγκριτικά με τον Φεβρουάριο του 2022. Το LNG αποτέλεσε με διαφορά την κύρια πηγή αερίου για τη χώρα τον ίδιο μήνα με 3.4 TWh, και μερίδιο 71.3% των συνολικών φυσικών ροών αερίου που εισήγαγε η Ελλάδα. Μεγάλη μείωση σημείωσαν οι εισαγωγές από τον ΤΑΡ μέσω Νέας Μεσημβρίας συγκριτικά με τον Φεβρουάριο του 2022 (-43.4%) συνεισφέροντας 0.69 ΤWh και καταλαμβάνοντας μερίδιο 14.5%, ενώ πολύ χαμηλή ήταν η ποσότητα που εισήχθη από την Τουρκία μέσω Κήπων (0.2 ΤWh και μερίδιο 4.2%).
Αθροιστικά για το πρώτο δίμηνο του 2023 οι εισαγωγές LNG μέσω της Αγίας Τριάδας καταλαμβάνουν την πρώτη θέση ανάμεσα στις πηγές τροφοδοσίας με 7.3 TWh -μια αύξηση 20.9% σε σχέση με την ίδια περίοδο του 2022- και μερίδιο 74.3%. Αντίθετα, μεγάλη μείωση κατά 30.3% παρουσίασαν οι εισαγωγές αζέρικου αερίου από τον ΤΑΡ, οι οποίες με 12.6 TWh και μερίδιο 18.1%, συνέχισαν να βρίσκονται στη δεύτερη θέση και στο πρώτο δίμηνο του 2023. Ακόμα μεγαλύτερη μείωση σημείωσαν ωστόσο οι εισαγωγές ρωσικού αερίου που καλύπτουν την εγχώρια κατανάλωση, καθώς συρρικνώθηκαν κατά 85% σε σχέση με την ίδια περίοδο του 2022. Έτσι, με μόλις 0.48 TWh και μερίδιο 4.9% μεταξύ των τεσσάρων πυλών εισόδου, το ρωσικό αέριο που προορίζεται για εγχώρια κατανάλωση βρέθηκε στην τρίτη θέση ανάμεσα στις πηγές τροφοδοσίας της χώρας. Τέλος, τη χαμηλότερη συνεισφορά εξακολουθεί να έχει το αέριο που εισάγεται από την Τουρκία μέσω της πύλης των Κήπων, με μόλις 0.27 TWh και μερίδιο 2.7% κατά τους 2 πρώτους μήνες του 2023.
Σύγκριση με την Ευρωπαϊκή Ένωση
Με βάση τα τελευταία διαθέσιμα δεδομένα της Eurostat για τη μηνιαία κατανάλωση ορυκτού αερίου στα κράτη μέλη της ΕΕ-27 στο πρώτο εξάμηνο της περιόδου μείωσης που θέσπισε η Ευρωπαϊκή Ένωση (Αύγουστος 2022 – Ιανουάριος 2023) [2], μόλις 6 κράτη μέλη βρίσκονται κάτω από τον στόχο του -15%, τρία εκ των οποίων πολύ κοντά (Ιταλία, Πορτογαλία, Ισπανία). Μόνο η Σλοβακία, η Ιρλανδία και η Μάλτα βρίσκονται εκτός τροχιάς επίτευξης του ευρωπαϊκού στόχου. Η Ελλάδα μείωσε την κατανάλωσή της κατά 22.7% σε σχέση με τον μέσο όρο της πενταετίας και βρέθηκε στην 11η θέση στην Ευρώπη, 5 θέσεις πιο ψηλά από τον μέσο όρο της ΕΕ-27 (-19.3%). Ακόμα πιο εντυπωσιακή είναι ωστόσο η επίδοση της Ελλάδας σε σχέση με την αντίστοιχη περσινή περίοδο. Με -31.2% η Ελλάδα βρίσκεται στην 4η θέση στην ΕΕ-27 πίσω μόνο από τη Φινλανδία, τη Σουηδία και την Εσθονία.
Σαφώς μεγαλύτερο περιορισμό της εξάρτησης από το ρωσικό αέριο πέτυχε η Ελλάδα το 2022 συγκριτικά με τον μέσο όρο της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Κάθε μήνα του 2022 η Ελλάδα κατόρθωνε να μειώνει τις εισαγωγές ρωσικού αερίου που χρησιμοποιήθηκαν για κάλυψη της εγχώριας κατανάλωσης σε σχέση με τον ίδιο μήνα του 2021, πολύ περισσότερο από τον αντίστοιχο ευρωπαϊκό μέσο όρο. Μόνο τον μήνα Δεκέμβριο η ποσοστιαία μείωση της χρήσης ρωσικού αερίου σε σχέση με τον ίδιο μήνα του 2021 ήταν οριακά χαμηλότερη στην Ελλάδα (-67.3%) από ότι στην ΕΕ-27 (-67.9%). Έτσι αθροιστικά για το 2022, η Ελλάδα μείωσε τις εισαγωγές ρωσικού αερίου κατά 68.3% σε σχέση με το 2021, ενώ ο αντίστοιχος μέσος όρος της ΕΕ-27 ήταν 32.3%.
Διαβάστε τις αναλύσεις των υπόλοιπων μηνών εδώ.
[1] Συνολικά οι εισαγωγές από τη Ρωσία ήταν υψηλότερες τον Φεβρουάριο του 2023, αλλά ένα μεγάλο τμήμα αυτών εξήχθη στη Βουλγαρία με αποτέλεσμα να χρησιμοποιηθεί για εγχώρια κατανάλωση μόλις 0.48 TWh.
[2] Μερικά από τα δεδομένα της Eurostat, ειδικά των τελευταίων μηνών, είναι προσωρινά (provisional) και θα οριστικοποιηθούν τους επόμενους μήνες.
