Ο Νίκος Μάντζαρης και η Ιωάννα Σούκα συμμετείχαν ως ομιλητές στην εκδήλωση «Πράσινη Ενεργειακή Μετάβαση & Ηλεκτρισμός», που διοργανώθηκε στις 3 Ιουνίου από το Clima21 και το Ενεργειακό & Περιβαλλοντικό Γραφείο Αιγαίου (ΕΠΕΓΑ) στην ΕΣΗΕΑ. Η εκδήλωση εστίασε σε κρίσιμα ζητήματα για την επίτευξη των κλιματικών στόχων και την ανάπτυξη καθαρών τεχνολογιών.
Οι Μηχανισμοί Διασφάλισης Επάρκειας Ισχύος
Ο Νίκος Μάντζαρης συμμετείχε σε συζήτηση με θέμα «Προκλήσεις για τη Μετα-λιγνιτική εποχή. Θέματα Δικτύου Μεταφοράς και Διανομής για την Μεγιστοποίηση Διείσδυσης ΑΠΕ. Ηλεκτρικός Χώρος, Διαχείριση της Ζήτησης, Περικοπές Ηλεκτρικής Ενέργειας από ΑΠΕ και Ανάγκες Αποθήκευσης. Μηχανισμοί Διασφάλισης Επάρκειας Ισχύος», με συνομιλητές τον Γιώργο Αμανατίδη, Περιφερειάρχη Δυτικής Μακεδονίας, Παντελή Μπίσκα, Καθηγητή του Τομέα Ηλεκτρικής Ενέργειας του ΑΠΘ, τον Παναγιώτη Λαδακάκο, Πρόεδρο του Δ.Σ. Ελληνικής Επιστημονικής Ένωσης Αιολικής Ενέργειας – ΕΛΕΤΑΕΝ, τον Κώστα Τσιρέκη, Διευθυντή Στρατηγικής & Σχεδιασμού Ανάπτυξης Συστήματος του ΑΔΜΗΕ και τον Σταύρο Παπαθανασίου, Καθηγητή της Σχολής Ηλεκτρολόγων Μηχανικών του ΕΜΠ
«Οι Μηχανισμοί Διασφάλισης Επάρκειας Ισχύος επιβαρύνουν οικονομικά τους καταναλωτές ηλεκτρικής ενέργειας. Αν δεν σχεδιαστούν σωστά και ενισχύσουν υπέρμετρα μονάδες ορυκτού αερίου, θα αυξήσουν δυσανάλογα τις τιμές ηλεκτρικής ενέργειας, ενώ παράλληλα θα καθυστερήσουν την επείγουσα απανθρακοποίηση του τομέα της ηλεκτροπαραγωγής», εξήγησε ο Νίκος Μάντζαρης.
Στο πλαίσιο αυτό, παρουσίασε τις βασικές προϋποθέσεις και τα βήματα που προβλέπει η ευρωπαϊκή νομοθεσία προκειμένου ένα κράτος μέλος να θεσπίσει έναν ΜΔΕΙ. Έδωσε έμφαση στην εκπόνηση μιας Μελέτης Επάρκειας Ισχύος η οποία πρέπει καταρχάς να αποδείξει την ανάγκη θεσμοθέτησης ενός τέτοιου μηχανισμού και στη συνέχεια να ορίσει ποσοτικά το μέγεθος της απαιτούμενης ισχύος έτσι ώστε να διασφαλιστεί η ενεργειακή επάρκεια με το ελάχιστο δυνατό κόστος. Δεδομένου ότι ένα τέτοιο εργαλείο ακόμα απουσιάζει από τον ενεργειακό σχεδιασμό της χώρας, ο Νίκος Μάντζαρης ανέδειξε τον κίνδυνο που μπορεί να προκύψει από την υπέρμετρη οικονομική στήριξη αχρείαστων μονάδων αερίου.
Συγκεκριμένα, παρουσίασε τα αποτελέσματα της ανάλυσης του Green Tank βασιζόμενη στα στοιχεία του entso-e σύμφωνα με τα οποία η μέγιστη ισχύς θερμικών μονάδων που αξιοποιεί η χώρα για να καλύψει τις ανάγκες της οποιαδήποτε ώρα του χρόνου βρίσκεται σήμερα αρκετά κάτω από τη συνολική εγκατεστημένη ισχύ μονάδων αερίου (6 GW). Παρόλα αυτά, προωθείται η κατασκευή νέων μονάδων αερίου (έως και 5.5 GW επιπλέον των υφιστάμενων), που αν υλοποιηθούν και στηριχθούν οικονομικά μέσω ενός ΜΔΕΙ, θα οδηγήσουν σε υπέρογκο κόστος ηλεκτρικής ενέργειας πλήττοντας τα νοικοκυριά, τις επιχειρήσεις και την ανταγωνιστικότητα της εθνικής οικονομίας.
Τέλος, παρουσίασε τις τάσεις στην Ευρώπη σε ό,τι αφορά τους ΜΔΕΙ, υπογραμμίζοντας το ολοένα και αυξανόμενο μερίδιο της αποθήκευσης και των λοιπών τεχνολογιών καθαρής ευελιξίας στις μονάδες που στηρίζονται οικονομικά από ΜΔΕΙ, καθώς επίσης και το χαμηλότερο κόστος των ΜΔΕΙ στρατηγικών αποθεμάτων όπου οι συμμετέχουσες μονάδες παροχής ισχύος τίθενται εκτός αγοράς ηλεκτρικής ενέργειας, έναντι των ΜΔΕΙ αγοράς όπου οι μονάδες πληρώνονται τόσο για τη διαθεσιμότητα ισχύος τους όσο και για την ενέργεια που παράγουν. Κατέληξε προτείνοντας«η Ελλάδα να επενδύσει σε καθαρές τεχνολογίες ευελιξίας, όπως η αποθήκευση και η διαχείριση της ζήτησης, προκειμένου να στηριχθεί η περαιτέρω διείσδυση των ΑΠΕ μειώνοντας παράλληλα την εξάρτηση από τα ακριβά και ρυπογόνα ορυκτά καύσιμα».
Οι Ενεργειακές Κοινότητες και η αυτοπαραγωγή
Η Ιωάννα Σούκα συμμετείχε σε συζήτηση με θέμα «Έξυπνες Ενεργειακές Κοινότητες, ψηφιακότητα και ο ρόλος των δεδομένων. Ο ρόλος της Αυτοδιοίκησης πρώτου και δευτέρου βαθμού και οι προκλήσεις για την αυτοπαραγωγή. Τα προγράμματα ΗΛΕΚΤΡΑ, ΑΠΟΛΛΩΝ κτλ. Ο μηχανισμός Crowd Funding και η μεσολάβηση εταιρειών του Ιδιωτικού Τομέα. Διεθνείς πρακτικές.», με συνομιλητές τον Μίλτο Ασλάνογλου, Γενικό Διευθυντή στον Ελληνικό Σύνδεσμο Προμηθευτών Ενέργειας, τη Χριστίνα Γιαβάσογλου, Χημικό Μηχανικό στο ΕΜΠ, τον Χρήστο Βρεττό, Υπεύθυνο Πολιτικής, Electra Energy – Ευρωπαϊκή Ομοσπονδία Ενεργειακών Κοινοτήτων REScoop.eu και τον Πέτρο Μαρκόπουλο, Διευθυντής Ευρωπαϊκών Έργων, ΔΑΦΝΗ.
«Οι πολίτες έχουν κάνει πράξη τη συμμετοχή στην ενεργειακή μετάβαση, είτε μέσω μεμονωμένων έργων αυτοπαραγωγής, είτε μέσω συλλογικών σχημάτων των ενεργειακών κοινοτήτων. Ωστόσο, προκλήσεις όπως η ανεπάρκεια ηλεκτρικού χώρου, η ελλιπής χρηματοδοτική στήριξη και οι συχνές νομοθετικές αλλαγές, έχουν συμβάλλει στη μείωση του ενδιαφέροντος για τέτοια έργα», ανέφερε η Ιωάννα Σούκα.
Στην τοποθέτηση της εστίασε στις εξελίξεις των ενεργειακών κοινοτήτων και της αυτοπαραγωγής στην Ελλάδα, παρουσιάζοντας τα κύρια αποτελέσματα της πρόσφατης ανασκόπησης του Green Tank που δείχνουν ότι μέχρι σήμερα έχουν συσταθεί 1,703 ενεργειακές κοινότητες, με συνολική αιτηθείσα ισχύ 4.920 MW. Ωστόσο, μόλις το 28.4% της ισχύος έχει ηλεκτριστεί, ενώ από το 2024 παρατηρείται στασιμότητα στις νέες αιτήσεις κυρίως λόγω αλλαγών στο θεσμικό πλαίσιο.
Όσον αφορά την αυτοπαραγωγή επισήμανε ότι η ηλεκτρισμένη ισχύς έχει φτάσει κοντά στο ορόσημο του 1 GW, ωστόσο υπάρχει και εδώ σημαντική επιβράδυνση στην κατάθεση νέων αιτήσεων. Η κύρια αιτία ήταν η μετάβαση από το σχήμα του ενεργειακού συμψηφισμού, στον ταυτοχρονισμένο συμψηφισμό (net metering στο net billing). Πέρα από τις μεγάλες καθυστερήσεις στην έκδοση των αποφάσεων για τη λειτουργία του net billing, το νέο σχήμα αυξάνει το κόστος αποπληρωμής του έργου. Αυτό ενίσχυσε την ανασφάλεια και τη διστακτικότητα των πολιτών και των φορέων να επενδύσουν σε νέα έργα. Κρίνεται απαραίτητη επομένως η παροχή οικονομικών κινήτρων που θα ενισχύσουν την υλοποίηση έργων αυτοπαραγωγής.
Επιπλέον, υπογράμμισε την πληθώρα έργων που βρίσκονται σε εκκρεμότητα και που μαζί με τα ηλεκτρισμένα έργα πλησιάζουν το ορόσημο των 2 GW ηλεκτρικού χώρου που έχει δεσμευτεί για έργα αυτοπαραγωγής. Επομένως, δήλωσε ότι «η αύξηση του διαθέσιμου ηλεκτρικού χώρου για έργα αυτοπαραγωγής στα 3 GW έως το 2030 και η δυνατότητα ενεργειακού διαμοιρασμού αντί για πώληση στην αγορά, θα επιταχύνουν την ανάπτυξη του κλάδου». Τέλος, πρότεινε τη συμμετοχή πολιτών και ενεργειακών κοινοτήτων σε μεγάλα έργα ΑΠΕ μέσω μετοχοποίησης, ώστε «η ενεργειακή μετάβαση να είναι όχι μόνο πράσινη, αλλά και κοινωνικά δίκαιη και συμμετοχική».
Η εκδήλωση που ήταν η δεύτερη από τρεις συνολικά εκδηλώσεις που έλαβαν χώρα στις 30 Μαΐου και στις 3-4 Ιουνίου 2025 ανέδειξε προκλήσεις και προτάσεις για μια πιο βιώσιμη ενεργειακή πολιτική, με έμφαση στη διαφάνεια, την καινοτομία και την προστασία των καταναλωτών.