Αλλαγές στο θεσμικό πλαίσιο για τις ενεργειακές κοινότητες

Οι ν. 4821/2021 και ν. 4843/2021 φέρνουν τις πλέον πρόσφατες αλλαγές στη νομοθεσία για τις ενεργειακές κοινότητες. Ειδικότερα, με  τον ν. 4821/2021[1] επιδιώχθηκε η ενίσχυση των μικρών παραγωγών ΑΠΕ εξαιρώντας τους από τις ανταγωνιστικές διαδικασίες. Ο νέος νόμος προέβλεψε την εξαίρεση των φωτοβολταϊκών σταθμών μικρής ισχύος από ανταγωνιστικές διαδικασίες παρέχοντας τη δυνατότητα σε φυσικά ή νομικά πρόσωπα να εγκαταστήσουν φωτοβολταϊκά μέχρι 500 KW εκτός διαγωνιστικών διαδικασιών, υπό την προϋπόθεση ότι δεν διαθέτουν ήδη 2 έργα τέτοιας τεχνολογίας εκτός διαγωνισμών. Ειδικά για τους φωτοβολταϊκούς σταθμούς που αναπτύσσονται από ενεργειακές κοινότητες, προβλέφθηκε ότι η ίδια ενεργειακή κοινότητα δεν μπορεί, μετά την 01.01.2022, να συνάψει περισσότερες από δύο (2) Συμβάσεις Λειτουργικής Ενίσχυσης για φωτοβολταϊκούς σταθμούς ισχύος έως 500 KW ο καθένας, χωρίς την προηγούμενη συμμετοχή σε ανταγωνιστική διαδικασία υποβολής προσφορών. Για τις ενεργειακές κοινότητες που συμμετέχουν φορείς της τοπικής αυτοδιοίκησης (ΟΤΑ Α’ και Β’ βαθμού) και για ενεργειακές κοινότητες με περισσότερα από εξήντα (60) μέλη, εκ των οποίων τουλάχιστον τα πενήντα (50) είναι φυσικά πρόσωπα, δεν δίνεται η δυνατότητα σύναψης Σύμβασης Λειτουργικής Ενίσχυσης μετά την 01.01.2023. Όσον αφορά την Περιφέρεια Δυτικής Μακεδονίας οι παραπάνω προθεσμίες παρατείνονται κατά ένα έτος, ενώ για τη Μεγαλόπολη δεν υπάρχει αντίστοιχη πρόβλεψη.

Επιπλέον αλλαγές στη νομοθεσία των ενεργειακών κοινοτήτων επήλθαν με τον ν. 4843/2021[2] (άρθρα 36-40). Η άρση της υποχρεωτικής πλειοψηφικής συμμετοχής των φυσικών προσώπων σε ενεργειακές κοινότητες κερδοσκοπικού χαρακτήρα, τόσο κατά τη σύσταση όσο και καθ’ όλη τη διάρκεια της ενεργειακής κοινότητας, διευκόλυνε τη σύσταση ενεργειακών κοινοτήτων από εταιρείες σε αντίθεση με το πνεύμα του θεσμού των ενεργειακών κοινοτήτων που είναι η ενίσχυση της ενεργειακής δημοκρατίας μέσω της ενεργού συμμετοχής των πολιτών στην ενεργειακή μετάβαση. Ουσιαστικά η υποχρέωση ύπαρξης πλειοψηφίας φυσικών προσώπων περιορίστηκε μόνο κατά τον χρόνο διανομής των πλεονασμάτων. Επίσης η μη τήρηση της προϋπόθεσης της πλειοψηφίας των φυσικών προσώπων σε όλη τη διάρκεια της ενεργειακής κοινότητας έπαψε πλέον να αποτελεί λόγο λύσης της ενεργειακής κοινότητας. Ακόμη μια σημαντική αλλαγή που επέφερε ο νέος νόμος σε σχέση με τον ιδρυτικό νόμο του 2018 είναι ότι πλέον οι ενεργειακές κοινότητες θα έχουν τη δυνατότητα να μεταβιβάζουν σταθμούς και σε φυσικά ή νομικά πρόσωπα, εκτός από άλλες ενεργειακές κοινότητες που ήδη προβλεπόταν. Αυτή η τροποποίηση, από τη μία μεριά, προσφέρει μεγαλύτερη ευελιξία στις μεταβιβάσεις αλλά από την άλλη, αποδυναμώνει τον θεσμό των ενεργειακών κοινοτήτων επιτρέποντας δυνητικά τον περιορισμό τους μέσω της μεταφοράς σταθμών στην κυριότητα φυσικών ή νομικών προσώπων. Όμως, για τις περιπτώσεις που μια ενεργειακή κοινότητα μετασχηματιστεί σε κάποια άλλη εταιρική μορφή, ο ίδιος νόμος εξασφαλίζει ότι τα προνόμια που διέπουν την ενεργειακή κοινότητα χάνονται.

Μια θετική πρόβλεψη του ν. 4843/2021 αφορά την αύξηση του ορίου ισχύος σταθμών εικονικού ενεργειακού συμψηφισμού από ενεργειακές κοινότητες συγκεκριμένα. Η πρόβλεψη αυτή συμπληρώνει τις ευρύτερες ρυθμίσεις για τον εικονικό ενεργειακό συμψηφισμό εξειδικεύοντας τα όρια ισχύος για τις ενεργειακές κοινότητες, αυξάνοντας την ισχύ από 1 σε 3 MW (τροποποίηση παρ. 10 άρθρου 11 του ν. 4513/2018).

Ανάμεσα στις σημαντικές μεταρρυθμίσεις συγκαταλέγεται και η κατάργηση στην προτεραιότητα που είχαν τα κοινά αιτήματα ομάδας ενεργειακών κοινοτήτων για χορήγηση προσφοράς σύνδεσης προς τον ΑΔΜΗΕ από 01.01.2021. Η πρόβλεψη αυτή αποπειράται να περιορίσει τις στρεβλώσεις που δημιουργούνται στην αγορά από την προτεραιότητα που είχαν τα ομαδοποιημένα έργα ενεργειακών κοινοτήτων κερδοσκοπικού χαρακτήρα. Δεν αντιμετωπίζεται όμως ικανοποιητικά η κατάσταση που έχει ήδη δημιουργηθεί το προηγούμενο διάστημα, και που έχει προκαλέσει στρεβλώσεις και αδικίες όχι μόνο εντός αγοράς ηλεκτρικής ενέργειας αλλά και μεταξύ των ενεργειακών κοινοτήτων.


[1] ΦΕΚ Α’ 134 /31.7.2021                

[2] ΦΕΚ Α΄193/20.10.2021