Η τρέχουσα ενεργειακή κρίση και ο πόλεμος στην Ουκρανία επηρεάζουν τις εξελίξεις στην ενεργειακή πολιτική της Πολωνίας, όπως και σε όλες τις ευρωπαϊκές χώρες. Ειδικότερα, η Πολωνία βραχυπρόθεσμα θα βασιστεί περισσότερο στον άνθρακα για την παραγωγή ενέργειας και θα περιορίσει τις νέες επενδύσεις σε ορυκτό αέριο. Ωστόσο ένα νέο χρονοδιάγραμμα για τη σταδιακή κατάργηση των ανθρακωρυχείων αναμένεται να παρουσιαστεί φέτος, δήλωσε ο αναπληρωτής πρωθυπουργός Jacek Sasin. Σύμφωνα με τον ίδιο, για την Πολωνία το ορυκτό αέριο αντιμετωπιζόταν ως καύσιμο μετάβασης, αλλά τώρα διαπιστώνεται ότι αυτό δεν είναι μια καλή επιλογή: η χώρα πρέπει να περάσει απευθείας από τον άνθρακα στις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας και την πυρηνική ενέργεια. Επίσης, ο διευθύνων σύμβουλος του ομίλου ηλεκτρικής ενέργειας PGE Wojciech Dąbrowski, κατά την παρουσίαση των οικονομικών αποτελεσμάτων της εταιρείας, ανέφερε ότι η επιστροφή στον άνθρακα είναι προσωρινή και η εταιρεία δεν προτίθεται να αναθεωρήσει τη στρατηγική της στροφή προς τις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας.
Παρά τις παραπάνω αντίξοες, η πορεία μετάβασης στις λιγνιτικές περιοχές της Πολωνίας συνεχίζεται. Ειδικότερα:
- Στην περιοχή της Bogatynia, Lower Silesia, ο Δήμαρχος αναζητά λύσεις για την οικονομική διαφοροποίηση της περιοχής και τη δημιουργία θέσεων εργασίας σε συνεργασία με την Παγκόσμια Τράπεζα και τις ΜΚΟ.
- Η πόλη Brzeszcze μελετά τη μετατροπή των πρώην εγκαταστάσεων του ανθρακωρυχείου Brzeszcze Wschód σε κλιματικά ουδέτερη περιοχή. Το σχέδιο αφορά έκταση 6,5 εκταρίων και περιλαμβάνει την ανέγερση ενός φωτοβολταϊκού πάρκου, τη δημιουργία μουσειακής ζώνης καθώς και τη δρομολόγηση φυτείας ενεργειακών καλλιεργειών. Η περιοχή θα τροφοδοτείται με θερμότητα και ηλεκτρική ενέργεια από ανανεώσιμες πηγές ενέργειας και τα απόβλητα που θα παράγονται στον χώρο θα χρησιμοποιούνται ως εισροές για την παραγωγή αγαθών και ενέργειας.
- Η πόλη του Κατοβίτσε σχεδιάζει την ανάπτυξη ενός κόμβου παιχνιδιών και τεχνολογίας για ψηφιακές εταιρείες στις εγκαταστάσεις του πρώην ανθρακωρυχείου Ο νέος κόμβος θα απευθύνεται σε εταιρείες ανάπτυξης παιχνιδιών και σε εταιρείες διοργάνωσης ηλεκτρονικών αθλητικών εκδηλώσεων και θα παρέχει υπηρεσίες όπως η μίσθωση γραφείων και χώρων συνεργασίας, η ενοικίαση στούντιο τηλεόρασης και ηχογράφησης και η παροχή υποδομών πληροφορικής, όπως ένα κέντρο δεδομένων.
- Κατά τη διάρκεια συνεδρίασης της κοινοβουλευτικής υποεπιτροπής για τη δίκαιη μετάβαση, με την παρουσία της επιχείρησης ενέργειας ZEPAK και των συνδικάτων, καθώς και αξιωματούχων της τοπικής αυτοδιοίκησης από την περιοχή Konin συζητήθηκε η στήριξη των ανθρακωρύχων και των εργαζομένων στον ενεργειακό τομέα στην Ανατολική Wielkopolska. Η περιοχή και οι εργαζόμενοί της χρειάζονται επείγουσα βοήθεια, λαμβάνοντας υπόψη τον ταχύ, και επιταχυνόμενο, ρυθμό της απεξάρτησης από τον άνθρακα και την έλλειψη μέτρων στήριξης ως τώρα στο πλαίσιο του Μηχανισμού Δίκαιης Μετάβασης. Η ZEPAK πιθανότατα θα τερματίσει τη λειτουργία του ενεργειακού μπλοκ Pątnów μέχρι το 2024 και όχι μέχρι το 2030, όπως είχε αναφερθεί. Το κόστος της εφαρμογής των μέτρων στήριξης που προτείνει το συνδικάτο της ZEPAK, όπως πρόωρη συνταξιοδότηση και αποζημίωση απολύσεων λόγω ενεργειακής μετάβασης, εκτιμάται σε περίπου PLN330 εκατ. (€70 εκατ.) για τα επόμενα 11 χρόνια.
- Εκπρόσωποι της περιοχής της Κάτω Σιλεσίας επισκέφθηκαν το Υπουργείο Ταμείων και Περιφερειακής Πολιτικής για να συζητήσουν την εφαρμογή του Μηχανισμού Δίκαιης Μετάβασης στην περιοχή. Η Κάτω Σιλεσία αναμένεται να λάβει €556 εκατ. από το Ταμείο Δίκαιης Μετάβασης. Το φάσμα των δυνητικών επενδύσεων περιλαμβάνει σιδηροδρόμους, περιβαλλοντική προστασία ή υγειονομική περίθαλψη, επαναχρησιμοποίηση μεταβιομηχανικών εκτάσεων, καθώς και επιδοτήσεις για επιχειρηματίες για τη δημιουργία νέων θέσεων εργασίας, δήλωσε ο αντιπεριφερειάρχης Tymoteusz Myrda.
- Οι περιοχές Zgorzelec της Κάτω Σιλεσίας, όπου λειτουργεί το ορυχείο Turów της PGE, και η Lubelskie, όπου λειτουργεί το ορυχείο Bogdanka, αποκλείστηκαν από τις χρηματοδοτήσεις του Ταμείου Δίκαιης Μετάβασης καθώς δεν παρουσίασαν χρονοδιάγραμμα για την απόσυρση των λιγνιτικών μονάδων έως το 2030, σύμφωνα με επιστολή της Ευρωπαϊκής Επιτροπής προς την πολωνική κυβέρνηση.
Επίσης, η Πολωνία αναμένεται να λάβει €244,2 εκατ. από το Ταμείο Εκσυγχρονισμού του ΣΕΔΕ για τον εκσυγχρονισμό των ενεργειακών συστημάτων και τη μείωση των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου στην ηλεκτροπαραγωγή, τη βιομηχανία και τις μεταφορές, ενώ παράλληλα προγραμματίζει την κατασκευή εργοστασίου παραγωγής μπαταριών για εγκαταστάσεις αποθήκευσης ενέργειας στην πρώην εξορυκτική περιοχή Jastrzębie-Zdrój. Η μονάδα παραγωγής θα χρησιμοποιεί την τσεχική τεχνολογία HE3DA και θα φτάσει αρχικά σε παραγωγική ικανότητα που θα αντιστοιχεί σε δυνατότητες αποθήκευσης 1,2 GWh ετησίως, η οποία αργότερα μπορεί να αυξηθεί ακόμη και σε 15 GWh. Οι εταίροι του έργου υπέγραψαν μνημόνιο συνεργασίας παρουσία του αναπληρωτή πρωθυπουργού Jacek Sasin και άλλων εκπροσώπων του Υπουργείου Κρατικών Περιουσιακών Στοιχείων, ενώ η Silesian Energy Storage Foundation, αναμένει ότι η δοκιμαστική παραγωγή θα ξεκινήσει το 2024.
Τη μετάβαση της περιφέρειας Wielkopolska θα ενισχύσει, επίσης, το πρόγραμμα Life After Coal της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, με €18 εκατ. για τη χρηματοδότηση του περιφερειακού σχεδίου επίτευξης κλιματικής ουδετερότητας έως το 2040. Οι πόροι θα χρησιμοποιηθούν, μεταξύ άλλων, για τη συγχρηματοδότηση της αντικατάστασης παλαιών πηγών θέρμανσης, της θερμομόνωσης των κατοικιών, της πρόσληψης συμβούλων για το κλίμα και της εγκατάστασης ανανεώσιμων πηγών ενέργειας.