Παρατηρητήριο Ενεργειακών Κοινοτήτων

Οι πολίτες κάνουν πράξη τη Δίκαιη Μετάβαση
Τελευταία ανανέωση: Οκτώβριος 2023
Τι είναι οι Ενεργειακές Κοινότητες;

Είναι αστικοί συνεταιρισμοί που δραστηριοποιούνται στον τομέα της ενέργειας και ειδικότερα στις Ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειας (ΑΠΕ). Είναι το εργαλείο που έχουν οι πολίτες για να συμμετάσχουν στην ενεργειακή μετάβαση, παράγοντας καθαρή ενέργεια συλλογικά και προωθώντας την ενεργειακή δημοκρατία.

Έργα Ενεργειακών Κοινοτήτων

Μέχρι σήμερα τα έργα των Ενεργειακών Κοινοτήτων (ΕΚοιν) είναι κυρίως: α) έργα αυτοπαραγωγής για την κάλυψη των ενεργειακών αναγκών των μελών τους (έργα εικονικού ενεργειακού συμψηφισμού), και β) εμπορικά έργα ΑΠΕ, τα οποία μέσω της συμμετοχής στην αγορά αποφέρουν κέρδη στα μέλη της κοινότητας.

Τον Οκτώβριο του 2023 καταγράφονται 1,677 ενεργές Ενεργειακές Κοινότητες. Από αυτές οι 1,668 είναι Ενεργειακές Κοινότητες του ν. 4513/2018 αυξημένες κατά 18.6% σε σχέση με τον Νοέμβριο 2022 (1,406). Έχουν συσταθεί επίσης 8 Κοινότητες Ανανεώσιμης Ενέργειας (ΚΑΕ) και 1 Ενεργειακή Κοινότητα Πολιτών (ΕΚΠ) βάσει του νόμου 5037/2023 (Μάρτιος 2023).

Στην Κεντρική Μακεδονία είναι συνδεδεμένα τα περισσότερα έργα ΑΠΕ από ΕΚοιν (286.2 MW). Στη δεύτερη θέση βρίσκεται η Θεσσαλία (254.9 MW), η οποία είναι πέμπτη στο πλήθος ΕΚοιν, και ακολουθούν η Ανατολική Μακεδονία – Θράκη (152.1 MW), η Στερεά Ελλάδα (96.2 MW) και η Δυτική Μακεδονία (78.2 MW), οι οποίες βρίσκονται στην έκτη, έβδομη και δεύτερη θέση όσον αφορά στο πλήθος των ΕΚοιν.

Το ενδιαφέρον των τοπικών κοινωνιών για σύσταση Ενεργειακών Κοινοτήτων δεν ταυτίζεται με τη δυνατότητά τους να υλοποιήσουν έργα, καθώς οι Περιφέρειες με τη μεγαλύτερη εγκατεστημένη ισχύ έργων ΕΚοιν δεν συμπίπτουν με αυτές όπου καταγράφεται ο μεγαλύτερος αριθμός ΕΚοιν.

Εμπορικά έργα Ενεργειακών Κοινοτήτων

  • Τον Αύγουστο 2023 καταγράφονται 1,064.2 MW ηλεκτρισμένης ισχύος έργων ΑΠΕ ΕΚοιν στην επικράτεια που αντιστοιχούν σε 1,462 έργα. Αποτελούν το 13.6% της συνολικής εγκατεστημένης ισχύος έργων ΑΠΕ, ενώ αντιστοιχούν σε αύξηση 33.9% σε σχέση με τον Νοέμβριο 2022 (795 MW).
  • Δεν καταγράφεται κανένα έργο ΚΑΕ ή ΕΚΠ βάσει των διαθέσιμων δεδομένων έως τον Αύγουστο του 2023.

Το 39.4% των αιτούμενων εμπορικών έργων έχουν ακυρωθεί (2,258 έργα, 1,806.6 ΜW).

Το 35% των αιτούμενων εμπορικών έργων, είναι σε εκκρεμότητα (2,007 έργα, 1,674.6 MW).

Το 73.3% των εκκρεμμών έργων έχει λάβει γνωστοποίηση αδυναμίας σύνδεσης από τον ΔΕΔΔΗΕ.

Για το 26.7%  των εκκρεμμών έργων δεν έχει ολοκληρωθεί η διαδικασία αξιολόγησης και αδειοδότησης. Εάν επισπευστούν αυτές οι διαδικασίες είναι εφικτή η σύνδεση 536 εμπορικών έργων ισχύος 446.45 MW.

Αυτοπαραγωγή απο Ενεργειακές Κοινότητες

  • Τον Αύγουστο 2023 σημειώνονται 577 αιτήσεις ισχύος 350 MW για έργα εικονικού ενεργειακού συμψηφισμού από Ενεργειακές Κοινότητες.
  • Δεν καταγράφεται κανένα έργο ΚΑΕ ή ΕΚΠ βάσει των διαθέσιμων δεδομένων έως τον Αύγουστο του 2023.
  • Τον Αύγουστο του 2023 πρώτη σε αιτήσεις έργων είναι η Κεντρική Μακεδονία (105 έργα, 70.4 MW). Ακολουθούν οι Πελοπόννησος (104 έργα, 58.2MW) και η Στερεά Ελλάδα (93 έργα, 56.2MW).
  • Η κατάταξη των Περιφερειών ως προς το πλήθος των αιτούμενων έργων αυτοπαραγωγής άλλαξε συγκριτικά με τον Νοέμβριο του 2022, όπου πρώτη ήταν η Δυτική Ελλάδα, η οποία έπεσε στην τέταρτη θέση το 2023, ενώ η Δυτική Μακεδονία που ήταν δεύτερη έπεσε στην έκτη θέση. Αντίθετα, η Κεντρική Μακεδονία, η Πελοπόννησος και η Στερά Ελλάδα που ήταν στην τρίτη, έκτη και τέταρτη θέση ανέβηκαν αντίστοιχα στην πρώτη, δεύτερη και τρίτη θέση.

Αύξηση 292.5% στις αιτήσεις για σύνδεση έργων αυτοπαραγωγής  ΕΚοιν σε σχέση με τον Νοε 2022.

Αύξηση 302.2% στην αιτούμενη ισχύ έργων αυτοπαραγωγής σε σχέση με τον Νοε 2022.

Τριπλασιασμός ηλεκτρισμένων έργων (από 8 τον Νοε 2022 σε 25 τον Αυγ 2023).

7.5 MW η ηλεκτρισμένη ισχύς τον Αυγ 2023 (από 3.2 MW τον Νοε 2022).

Πενταπλασιασμός ακυρώσεων έργων (από 18 τον Νοε 2022 σε 83 τον Αυγ 2023).

81.2% των αιτήσεων βρίσκεται σε εκκρεμότητα (469 έργα). Από αυτά το 61.8% (290 έργα ισχύος 184.5 MW) είναι εφικτό να συνδεθεί εφόσον επιταχυνθούν οι διαδικασίες αξιολόγησης και αδειοδότησης δεδομένου ότι δεν έχουν λάβει γνωστοποίηση αδυναμίας σύνδεσης από τον ΔΕΔΔΗΕ.

Πορεία αυτοπαραγωγής

  • Σημαντική αύξηση παρατηρήθηκε την περίοδο Νοε 2022 – Αυγ 2023 στην αυτοπαραγωγή συνολικά, δηλαδή αθροιστικά στον απλό ενεργειακό συμψηφισμό από μεμονωμένα νοικοκυριά και επιχειρήσεις και στον εικονικό ενεργειακό συμψηφισμό από Ενεργειακές Κοινότητες και άλλους φορείς (+157.5% στο πλήθος των αιτήσεων και +96% στην ισχύ).
  • Η ηλεκτρισμένη ισχύς έργων αυτοπαραγωγής είναι πλέον 337.7 MW, σχεδόν διπλάσια (+94.5%) σε σχέση με τον Νοέμβριο του 2022. Όμως παραμένει πολύ χαμηλότερα σε σχέση με το αυξημένο ενδιαφέρον των πολιτών που καταγράφηκε ήδη από την έναρξη της ενεργειακής κρίσης, καθώς η ηλεκτρισμένη ισχύς είναι μόλις το 17.3% της αιτούμενης.
  • Τα εκκρεμή έργα αυτοπαραγωγής ισχύος 1,349 ΜW μπορούν να ηλεκτριστούν αξιοποιώντας τον ηλεκτρικό χώρο των 2 GW που προβλέπει η νέα νομοθεσία (ν.5037/2023).

Τα νέα μας