Παρατηρητήριο Ενεργειακών Κοινοτήτων

Τι είναι οι Ενεργειακές Κοινότητες;

Είναι αστικοί συνεταιρισμοί που δραστηριοποιούνται στον τομέα της ενέργειας και ειδικότερα στις Ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειας (ΑΠΕ). Είναι το εργαλείο που έχουν οι πολίτες για να συμμετάσχουν στην ενεργειακή μετάβαση, παράγοντας καθαρή ενέργεια συλλογικά και προωθώντας την ενεργειακή δημοκρατία.

Έργα Ενεργειακών Κοινοτήτων

Μέχρι σήμερα τα έργα των Ενεργειακών Κοινοτήτων (ΕΚοιν) είναι κυρίως: α) έργα αυτοπαραγωγής για την κάλυψη των ενεργειακών αναγκών των μελών τους (έργα εικονικού ενεργειακού συμψηφισμού), και β) εμπορικά έργα ΑΠΕ, τα οποία μέσω της συμμετοχής στην αγορά αποφέρουν κέρδη στα μέλη της κοινότητας.

Τον Δεκέμβριο του 2023 καταγράφονται 1,689 ενεργές Ενεργειακές Κοινότητες (+20% συγκριτικά με το 2022). Από αυτές οι 1,673 είναι Ενεργειακές Κοινότητες του ν. 4513/2018, ενώ 11 Κοινότητες Ανανεώσιμης Ενέργειας (ΚΑΕ) και 5 Ενεργειακές Κοινότητες Πολιτών (ΕΚΠ) συστάθηκαν με βάση το νέο θεσμικό πλαίσιο ( ν. 5037/2023) που θεσπίστηκε τον Μάρτιο 2023.

Στην Κεντρική Μακεδονία είναι συνδεδεμένα τα περισσότερα έργα ΑΠΕ από ΕΚοιν (306.2 MW). Στη δεύτερη θέση βρίσκεται η Θεσσαλία (266.6 MW), η οποία είναι τέταρτη στο πλήθος ΕΚοιν, και ακολουθούν η Ανατολική Μακεδονία – Θράκη (180.6 MW), η Στερεά Ελλάδα (112.7 MW) και η Δυτική Μακεδονία (80.5MW), οι οποίες βρίσκονται στην έκτη, έβδομη και δεύτερη θέση όσον αφορά στο πλήθος των ΕΚοιν.

Το ενδιαφέρον των τοπικών κοινωνιών για σύσταση Ενεργειακών Κοινοτήτων δεν ταυτίζεται με τη δυνατότητά τους να υλοποιήσουν έργα, καθώς οι Περιφέρειες με τη μεγαλύτερη εγκατεστημένη ισχύ έργων ΕΚοιν δεν συμπίπτουν με αυτές όπου καταγράφεται ο μεγαλύτερος αριθμός ΕΚοιν.

Εμπορικά έργα Ενεργειακών Κοινοτήτων

Τον Δεκέμβριο 2023 καταγράφονται 1,164 MW ηλεκτρισμένης ισχύος έργων ΑΠΕ ΕΚοιν στην επικράτεια που αντιστοιχούν σε 1,580 έργα. Αποτελούν το 17.5% της συνολικής εγκατεστημένης ισχύος έργων ΑΠΕ στη χαμηλή – μέση τάση.
Δεν καταγράφεται κανένα έργο ΚΑΕ ή ΕΚΠ βάσει των διαθέσιμων δεδομένων έως τον Δεκέμβριο του 2023.

Το 40% της αιτούμενης ισχύος των εμπορικών έργων έχουν ακυρωθεί (2,277 έργα, 1,822.5 ΜW).

Το 34.5% της αιτούμενης ισχύος των εμπορικών έργων, είναι σε εκκρεμότητα (1,892 έργα, 1,575.2 MW).

Αυτοπαραγωγή απο Ενεργειακές Κοινότητες

Τον Δεκέμβριο 2023 καταγράφονται 636 αιτήσεις ισχύος 363MW για έργα εικονικού ενεργειακού συμψηφισμού από Ενεργειακές Κοινότητες.
Δεν καταγράφεται κανένα έργο ΚΑΕ ή ΕΚΠ βάσει των διαθέσιμων δεδομένων έως τον Δεκέμβριο του 2023.
Τον Δεκέμβριο του 2023 πρώτη σε αιτήσεις έργων είναι η Πελοπόννησος (130 έργα, 61.5 MW). Ακολουθούν η Κεντρική Μακεδονία (111 έργα, 71.3 MW) και η Στερεά Ελλάδα (97 έργα, 56.5MW).

Αύξηση 145.6% στις αιτήσεις για σύνδεση έργων αυτοπαραγωγής ΕΚοιν σε σχέση με το 2022.

Αύξηση 144.5% στην αιτούμενη ισχύ έργων αυτοπαραγωγής σε σχέση με 2022.

Υπερτριπλασιασμός ηλεκτρισμένων έργων (από 12 το 2022 σε 44 το 2023).

14 MW ηλεκτρισμένη ισχύς τον Δεκ 2023 (από 4.2 MW το 2022).

16.5% αιτούμενης ισχύος έργων αυτοπαραγωγής από ΕΚοιν ακυρώθηκε. Έτσι, από 0.28MW το 2022 η ακυρωμένη ισχύς εκτοξεύτηκε στα 41.62 MW το 2023.

79.6% της αιτούμενης ισχύος βρίσκεται σε εκκρεμότητα (461 έργα).

Πορεία αυτοπαραγωγής

Σημαντική αύξηση (+131.8% στο πλήθος των αιτήσεων και +65.1% στην ισχύ) παρατηρήθηκε την περίοδο 2022 –2023 στην αυτοπαραγωγή συνολικά, δηλαδή αθροιστικά στον απλό ενεργειακό συμψηφισμό από μεμονωμένα νοικοκυριά και επιχειρήσεις και στον εικονικό ενεργειακό συμψηφισμό από Ενεργειακές Κοινότητες και άλλους φορείς.
Έως τον Δεκέμβριο του 2023 η αιτούμενη ισχύς συνολικά για τον ενεργειακό και εικονικό ενεργειακό συμψηφισμό ήταν 2,010 MW (35,162 αιτήσεις) καταγράφοντας αύξηση κατά 65.1% σε σχέση με το 2022 (15,169 έργα, 1,218 MW).
Η ηλεκτρισμένη ισχύς έργων αυτοπαραγωγής, δηλαδή αθροιστικά για τον ενεργειακό και εικονικό ενεργειακό συμψηφισμό, είναι 421 MW (13,470 έργα) το 2023. Παρόλο που σχεδόν διπλασιάστηκε σε σύγκριση με το 2022 (217 MW, 6,186 έργα), παραμένει πολύ χαμηλότερα σε σχέση με το αυξημένο ενδιαφέρον των πολιτών, καθώς είναι μόλις το 21% της αιτούμενης ισχύος.
Από τα εκκρεμή έργα αυτοπαραγωγής ισχύος 1,220 ΜW (60.7% των αιτούμενων έργων) τα 389 ΜW αντιστοιχούν σε ενεργειακές κοινότητες.
Το άθροισμα της ηλεκτρισμένης ισχύος και της ισχύος των εκκρεμών έργων αυτοπαραγωγής φτάνει τα 1,642 MW, πλησιάζοντας τα 2 GW που είναι ο ηλεκτρικός χώρος για έργα αυτοπαραγωγής που προβλέπεται από τον ν.5037/2023. Το δεδομένο αυτό πρέπει να ληφθεί σοβαρά υπόψη στον μελλοντικό σχεδιασμό για την κατανομή του διαθέσιμου ηλεκτρικού χώρου.