Η νέα γενιά είναι αυτή που επηρεάζεται περισσότερο και σε βάθος χρόνου από τη μετάβαση. Για τον λόγο αυτό το τελευταίο διάστημα παρατηρείται όλο και πιο συχνότερα η προσπάθεια συμπερίληψης της νεολαίας στην ευρύτερη συζήτηση αλλά και στον σχεδιασμό και την υλοποίηση της Δίκαιης Μετάβασης.
Για την ενίσχυση των οργανώσεων νεολαίας για τη συμμετοχή τους στη Δίκαιη Μετάβαση μέσω της οργάνωσης και εφαρμογής συγκεκριμένων δράσεων, η γενική Διεύθυνση Περιφερειών (DG Regio) της Ευρωπαϊκής Επιτροπής ανέλαβε την πρωτοβουλία EUTeens4Green. Μέσω αυτής οι νέοι των λιγνιτικών περιοχών ηλικίας 15-24 ετών, καλούνται να υλοποιήσουν πιλοτικά έργα για μια πιο συμμετοχική μετάβαση, εστιάζοντας στην ενημέρωση και την αύξηση της συμμετοχής των νέων που δεν γνωρίζουν τις ευκαιρίες που προσφέρει η πράσινη μετάβαση και τον αντίκτυπο που αυτή έχει στην επαγγελματική τους ζωή αλλά και στην καθημερινότητα. Η πρωτοβουλία αυτή στοχεύει στη χρηματοδότηση τουλάχιστον 70 σχεδίων από εφήβους, ενώ κάθε έργο θα λάβει χρηματοδότηση έως και 10.000 ευρώ. Η περίοδος υλοποίησης θα είναι έως 12 μήνες.
Επιπλέον, τον βαθμό συμμετοχής της νεολαίας στη διαμόρφωση των Εδαφικών Σχεδίων Δίκαιης Μετάβασης σε 12 κράτη μέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης, διερευνά η έκθεση των Generation Climate Europe και CEE Bankwatch Network με τίτλο «The state of youth engagement in the implementation of the EU’s Just Transition Mechanism» που δημοσιεύτηκε τον Μάιο 2022. Από την έρευνα προκύπτει ότι η νεολαία έχει εμπλακεί μόνο μερικώς (σε 7 από τις 12 χώρες), έχει συμμετάσχει σε διαβουλεύσεις επί ήδη διαμορφωμένων σχεδίων, ενώ οι απόψεις που κατέθεσε όποτε κατόρθωσε να συμμετάσχει ήταν εποικοδομητικές και εν γένει αποδεκτές. Παρόλα αυτά απαιτείται μεγαλύτερη προσπάθεια, τόσο από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή όσο και από τα κράτη μέλη, για την ουσιαστική συμμετοχή των νέων στη Δίκαιη Μετάβαση.
Από την άλλη, οι νέοι αναλαμβάνουν δράση και συμμετέχουν στη μετάβαση με τον δικό τους τρόπο. Χαρακτηριστικό παράδειγμα είναι οι φοιτητές στο Slovak University of Technology της Μπρατισλάβα της Σλοβακίας, οι οποίοι ενδιαφέρονται για τη μετάβαση στην περιοχή τους και ειδικότερα στην περιοχή της Upper Nitra, οι οποίοι διεξήγαγαν έρευνα σε νέους ανθρώπους σχετικά με τους παράγοντες που καθορίζουν τη λήψη αποφάσεων για το μέλλον τους. Τα αποτελέσματα αυτής της έρευνας έδειξαν ότι η εύρεση εργασίας, ο τόπος που βρίσκεται ήδη η οικογένειά τους και η ποιότητα του περιβάλλοντος (συμπεριλαμβανομένων των υποδομών σε πάρκα, πράσινο, ποδηλατόδρομους κλπ καθώς και της αισθητικής των πόλεων) είναι οι κύριοι παράγοντες που επηρεάζουν τις αποφάσεις για το μέλλον τους. Τα αποτελέσματα αυτής της έρευνας παρουσιάστηκαν σε εργαστήρι που διοργάνωσε το Υπουργείο Επενδύσεων και Περιφερειακής Ανάπτυξης και αναδείχτηκε η ανάγκη συμμετοχής της νεολαίας στον σχεδιασμό του μεταλιγνιτικού μέλλοντος για την περιοχή Upper Nitra.
Για τη διασφάλιση της επιτυχίας της τεράστιας πρόκλησης της μετάβασης η νεολαία οφείλει να έχει ενεργό και θεσμικά κατοχυρωμένο ρόλο σε αυτή. Προς αυτή την κατεύθυνση θα πρέπει να κινηθούν όχι μόνο τα κράτη μέλη, αλλά και οι ίδιες οι οργανώσεις των νέων.