Στον πράσινο μετασχηματισμό του και τη διαφοροποίηση των πηγών θερμότητας στοχεύει το σύστημα τηλεθέρμανσης στην κοιλάδα Šalek.
Η Σλοβενία ανακοίνωσε τον Ιανουάριο του 2022 την απεξάρτηση του τομέα της ηλεκτροπαραγωγής της από τον άνθρακα έως το 2033. Με αυτό το ορόσημο στον ορίζοντα σχεδιάζεται η μετατροπή του συστήματος τηλεθέρμανσης που παρέχει θερμότητα σε 40.000 πελάτες στην κοιλάδα Šalek. Η πρόκληση είναι σημαντική καθώς κατά μέσο όρο η κατανάλωση θερμότητας είναι διπλάσια σε σχέση με άλλες περιοχές της χώρας. Το εν λόγω σύστημα τηλεθέρμανσης δημιουργήθηκε το 1959 ως το πρώτο μεταξύ τέτοιων συστημάτων στην πρώην Γιουγκοσλαβία και διαδραμάτισε καθοριστικό ρόλο στην περιβαλλοντική αποκατάσταση της κοιλάδας Šalek.
Οι τρεις Δήμοι της κοιλάδας Šalek, ο Δήμος Velenje, Šoštanj, και Šmartno ob Paki, υπέγραψαν συμφωνία συνεργασίας με την επιχείρηση κοινής ωφέλειας στο Velenje και με την TEŠ, τη διαχειρίστρια εταιρεία του λιγνιτικού σταθμού ηλεκτροπαραγωγής Šoštanj, για τη μετάβαση του συστήματος τηλεθέρμανσης από τον άνθρακα σε αντλίες θερμότητας, ηλιακούς σταθμούς και συμπαραγωγή. Η εταιρεία κοινής ωφέλειας Velenje, ετοίμασε ανάλυση του απομακρυσμένου συστήματος, η οποία θα χρησιμεύσει ως οδηγός για την επιλογή της βέλτιστης πηγής θερμότητας. Οι πιθανές πηγές που αξιολογούνται είναι: μονάδα λέβητα που τροφοδοτείται με βιομάζα, ηλιακοί συλλέκτες, ηλεκτρικοί λέβητες, γεωθερμία, μεγάλη αντλία θερμότητας για τα νερά του λάκκου απορριμμάτων και εγκατάσταση για τη θερμική επεξεργασία μη επικίνδυνων αποβλήτων από την κεντρική μονάδα επεξεργασίας λυμάτων. Επιπλέον ακρογωνιαίος λίθος του σχεδίου είναι η εξοικονόμηση ενέργειας καθώς η δημοτική αρχή θα προβεί σε ενεργειακή αναβάθμιση κτιρίων προκειμένου να μειώσει την κατανάλωση ενέργειας κατά τουλάχιστον 30% μέσα στα επόμενα 5 χρόνια.
Σύμφωνα με τις πρώτες εκτιμήσεις το κόστος του μετασχηματισμού της τηλεθέρμανσης ανέρχεται σε περισσότερο από €130 εκ. Πρόκειται όμως για ένα έργο που θα πρέπει να λάβει χρηματοδοτική προτεραιότητα από το κράτος. Πέραν αυτού, το νέο σύστημα πρέπει να είναι οικονομικά και περιβαλλοντικά αποδοτικό, αποκεντρωμένο και εντελώς ανεξάρτητο από τον άνθρακα. Το Ταμείο Κλιματικής Αλλαγής της Δημοκρατίας της Σλοβενίας θα μπορούσε να αποτελέσει τη συστημική πηγή χρηματοδότησης, τόσο για την ανανέωση του υφιστάμενου συστήματος όσο και για τη δημιουργία εναλλακτικών πηγών. Το Ταμείο λαμβάνει περισσότερα από €100 εκ. ετησίως από την κοιλάδα Šalek μέσω της αγοράς δικαιωμάτων εκπομπών. Επίσης, η εταιρεία κοινής ωφέλειας Velenje σε συνεργασία με τους Δήμους σκοπεύουν να αιτηθούν από κοινού χρηματοδότηση για το έργο αυτό από το Ταμείο Δίκαιης Μετάβασης.
Η υλοποίηση των έργων για τον πράσινο μετασχηματισμό του συστήματος τηλεθέρμανσης της κοιλάδας Šalek περιλαμβάνει τρεις φάσεις μέχρι το 2035 (1η φάση μέχρι το 2026) και βασίζεται στη διαφοροποίηση των πηγών παραγωγής θερμικής ενέργειας. Το πρώτο μέρος της 1ης φάσης καλύπτει τη μετάβαση της τηλεθέρμανσης σε ανανεώσιμες πηγές ενέργειας σε συνδυασμό με ηλεκτρολέβητες (όπως στην περίπτωση της τηλεθέρμανσης της Πτολεμαΐδας). Η χονδρική αξία ανέρχεται σε €5 εκ. και το έργο αναμένεται να ολοκληρωθεί έως το 2024. Το δεύτερο μέρος της 1ης φάσης που θα ολοκληρωθεί έως το 2026 περιλαμβάνει την κατασκευή μιας ιδίας πηγής παραγωγής με βάση ανανεώσιμες πηγές ενέργειας (20-30 MW) καθώς και την ανακαίνιση του συστήματος διανομής, η οποία θα επιτρέψει τη μετάβαση σε χρήση χαμηλότερης θερμοκρασίας.
Περισσότερες πληροφορίες μπορείτε να βρείτε (στα αγγλικά) στη σελίδα του Δήμου Velenje και σχετικό δημοσίευμα στη σελίδα Balkan Energy News.