Δεσμεύσεις για απολιγνιτοποίηση στην COP26

Περισσότερες από 40 χώρες ανακοίνωσαν δεσμεύσεις για απολιγνιτοποίηση εν όψει της Διάσκεψης των Ηνωμένων Εθνών για το Κλίμα (COP26) στη Γλασκώβη. Χώρες με σημαντική χρήση άνθρακα, όπως ο Καναδάς, η Πολωνία, η Νότια Κορέα, η Ουκρανία, η Ινδονησία και το Βιετνάμ ανακοίνωσαν δεσμεύσεις για απολιγνιτοποίηση της ηλεκτροπαραγωγής και ειδικότερα, εντός της δεκαετίας του 2030 για τις ανεπτυγμένες οικονομίες και εντός της δεκαετίας του 2040 για τις μικρότερες οικονομίες. Η συγκυρία της COP26 οδήγησε ακόμα τους δύο μεγαλύτερους ρυπαντές, τις ΗΠΑ και την Κίνα, να προχωρήσουν σε κοινό ψήφισμα για ανάληψη δράσης ενάντια στην κλιματική κρίση ώστε να επιτευχθούν οι στόχοι της Συμφωνίας του Παρισιού και στη συνεργασία για την απανθρακοποίηση και τον εξηλεκτρισμό τομέων της οικονομίας, δίχως όμως να θέτουν δεσμευτικά χρονοδιαγράμματα. Επίσης, η Νότια Αφρική, η Ινδονησία και οι Φιλιππίνες, παρόλο που δεν δεσμεύτηκαν σε χρονοδιάγραμμα απολιγνιτοποίησης, συμφώνησαν στη σταδιακή απόσυρση πολλών υφιστάμενων λιγνιτικών μονάδων.

Παραφωνία αποτέλεσε η Πολωνία, η οποία ενώ αρχικά ανακοίνωσε τη συμπόρευσή της με χώρες που σκοπεύουν να απανθρακοποιηθούν μέχρι το 2030, τελικά αναίρεσε αυτή την ανακοίνωση δηλώνοντας εμμέσως ότι δεν αποτελεί ανεπτυγμένη οικονομία και ότι θα αποδεσμεύσει την οικονομία της από τον λιγνίτη στο τέλος της δεκαετίας του 2040.

Ακόμη, 28 νέα μέλη εντάχθηκαν στη διεθνή συμμαχία Powering Past Coal Alliance (PPCA) εν όψει της COP26. Τα μέλη της Συμμαχίας ανέρχονται πλέον σε 165 και αποτελούνται από χώρες, πόλεις, περιφέρειες και επιχειρήσεις που αποφασίζουν να εγκαταλείψουν τον λιθλάνθρακα και τον λιγνίτη και συνεργάζονται για την επιτάχυνση της παγκόσμιας μετάβασης στην καθαρή ενέργεια.

Οι χώρες Ουκρανία, Σλοβενία, Εσθονία, Χιλή, Σιγκαπούρη, Μαυρίκιος και Αζερμπαϊτζάν είναι στην κορυφή των 28 νέων μελών της PPCA. Σχεδόν τα δύο τρίτα των κυβερνήσεων του ΟΟΣΑ και της Ευρωπαϊκής Ένωσης είναι πλέον μέλη της διεθνούς συμμαχίας και σε τροχιά απολιγνιτοποίησης μέχρι το 2030. Επίσης, ο Πρωθυπουργός της Κροατίας ανακοίνωσε στη Γλασκώβη την απεξάρτηση της χώρας του από τον λιγνίτη το 2033, ενώ και η Τουρκία επικύρωσε τη Συμφωνία του Παρισιού εν όψει της COP26 ανακοινώνοντας την πρόθεσή της να φτάσει το 2053 τον στόχο των μηδενικών εκπομπών.

Η δε Βουλγαρία, μόλις τον Οκτώβριο, στο Εθνικό Σχέδιο για την Ενέργεια και το Κλίμα (ΕΣΕΚ) που απέστειλε στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή, αποτύπωσε τον καθόλου φιλόδοξο στόχο για απολιγνιτοποίηση το 2038, ενώ η Ρουμανία ανακοίνωσε στο ΕΣΕΚ της τον σαφώς πιο φιλόδοξο στόχο για απολιγνιτοποίηση το αργότερο το 2032.

Για πρώτη φορά μετά από 26 παγκόσμιες Διασκέψεις στο κείμενο των αποτελεσμάτων της Γλασκώβης έγινε καθαρή αναφορά στο πιο ρυπογόνο καύσιμο του πλανήτη, τον λιγνίτη και τον λιθάνθρακα, και συμφωνήθηκε η ανάγκη για σταδιακή μείωση των στερεών ορυκτών καυσίμων στην ηλεκτροπαραγωγή – αν και όχι απόσυρση όπως αρχικά είχε γραφτεί – με παράλληλο περιορισμό των επιδοτήσεων σε αυτά. Στο πλαίσιο της COP26, 34 χώρες και 5 δημόσια χρηματοπιστωτικά ιδρύματα δεσμεύτηκαν να σταματήσουν την απευθείας δημόσια στήριξη (περίπου $24δις ετησίως) στα ορυκτά καύσιμα στον τομέα ενέργειας μέχρι το τέλος του 2022. Πρόκειται για ένα σημαντικό βήμα αποδέσμευσης πόρων για την ανάπτυξη της ανανεώσιμης ενέργειας.