Παρατηρητήριο Ενεργειακών Κοινοτήτων

Τι είναι οι Ενεργειακές Κοινότητες;

Είναι αστικοί συνεταιρισμοί που δραστηριοποιούνται στον τομέα της ενέργειας και ειδικότερα στις Ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειας (ΑΠΕ). Είναι το εργαλείο που έχουν οι πολίτες για να συμμετάσχουν στην ενεργειακή μετάβαση, παράγοντας καθαρή ενέργεια συλλογικά και προωθώντας την ενεργειακή δημοκρατία.

Έργα Ενεργειακών Κοινοτήτων

Μέχρι σήμερα τα έργα των Ενεργειακών Κοινοτήτων (ΕΚοιν) είναι κυρίως: α) έργα αυτοπαραγωγής για την κάλυψη των ενεργειακών αναγκών των μελών τους (έργα εικονικού ενεργειακού συμψηφισμού), και β) εμπορικά έργα ΑΠΕ, τα οποία μέσω της συμμετοχής στην αγορά αποφέρουν κέρδη στα μέλη της κοινότητας.

Τον Σεπτέμβριο του 2024 καταγράφονται 1,742 ενεργές Ενεργειακές Κοινότητες. Από αυτές οι 1,685 είναι Ενεργειακές Κοινότητες του ν. 4513/2018, ενώ 40 Κοινότητες Ανανεώσιμης Ενέργειας (ΚΑΕ) και 17 Ενεργειακές Κοινότητες Πολιτών (ΕΚΠ) συστάθηκαν με βάση το νέο θεσμικό πλαίσιο ( ν. 5037/2023) που θεσπίστηκε τον Μάρτιο 2023.

Στην Κεντρική Μακεδονία είναι συνδεδεμένα τα περισσότερα έργα ΑΠΕ από ΕΚοιν (340.1 MW). Στη δεύτερη θέση βρίσκεται η Θεσσαλία (264.8 MW), η οποία είναι τέταρτη στο πλήθος ΕΚοιν, και ακολουθούν η Ανατολική Μακεδονία – Θράκη (205.2 MW), η Στερεά Ελλάδα (123.4 MW) και η Δυτική Μακεδονία (113.5 MW), οι οποίες βρίσκονται στην έκτη, έβδομη και δεύτερη θέση, αντίστοιχα όσον αφορά στο πλήθος των ΕΚοιν.

Το ενδιαφέρον των τοπικών κοινωνιών για σύσταση Ενεργειακών Κοινοτήτων δεν ταυτίζεται με τη δυνατότητά τους να υλοποιήσουν έργα, καθώς οι Περιφέρειες με τη μεγαλύτερη εγκατεστημένη ισχύ έργων ΕΚοιν δεν συμπίπτουν με αυτές όπου καταγράφεται ο μεγαλύτερος αριθμός ΕΚοιν.

Έργα Ενεργειακών Κοινοτήτων

Από τα 1,318 MW έργων ενεργειακών κοινοτήτων που έχουν συνολικά ηλεκτριστεί από το 2018 μέχρι τον Ιούλιο του 2024, το 98% (1,290 MW) αφορά εμπορικά έργα και μόλις το 2% (28 MW) είναι έργα αυτοπαραγωγής.

Μόλις 19 νέες αιτήσεις ισχύος 1.7 MW τους πρώτους 7 μήνες του 2024- όλες αφορούν έργα αυτοπαραγωγής.

Το 21% της αιτούμενης ισχύος των έργων έχουν ακυρωθεί (1,064 ΜW).

Σε εκκρεμότητα βρίσκεται το 31.2% της αιτούμενης ισχύος εμπορικών έργων (1,721 αιτήσεις 1,434 MW) και το 74.5% της αιτούμενης ισχύος έργων αυτοπαραγωγής (429 αιτήσεις 291 MW).

Αυτοπαραγωγή

Έργα αυτοπαραγωγής δεν υλοποιούνται μόνο από ενεργειακές κοινότητες, αλλά και από μεμονωμένα νοικοκυριά, αγρότες, επιχειρήσεις, δήμους και άλλους φορείς.
Η ηλεκτρισμένη ισχύς των έργων αυτοπαραγωγής ως τον Ιούλιο του 2024 είναι 665 ΜW (24,687 έργα) και αποτελεί περίπου το 8% της εγκατεστημένης ισχύος από φωτοβολταϊκά στη χώρα.

Από την ηλεκτρισμένη ισχύ των 665 MW τα 616 ΜW αφορούν ενεργειακό συμψηφισμό (net metering) και τα 49 MW αφορούν εικονικό ενεργειακό συμψηφισμό (virtual net metering), εκ των οποίων 28 ΜW από ενεργειακές κοινότητες και 21 ΜW από νοικοκυριά επιχειρήσεις και λοιπούς φορείς.

9% αιτούμενης ισχύος (194 MW) έργων αυτοπαραγωγής έχει ακυρωθεί

50.6% των αιτήσεων έργων αυτοπαραγωγής (1,123 MW) βρίσκεται σε εκκρεμότητα, εκ των οποίων τα 291 MW αντιστοιχούν σε έργα αυτοπαραγωγής ενεργειακών κοινοτήτων.

Πορεία αυτοπαραγωγής

Το άθροισμα της ηλεκτρισμένης ισχύος και της ισχύος των εκκρεμών έργων αυτοπαραγωγής φτάνει τα 1,788 MW, πλησιάζοντας τα 2 GW που είναι ο ηλεκτρικός χώρος για έργα αυτοπαραγωγής που προβλέπεται από τον ν. 5037/2023.
Κρίνεται επομένως σκόπιμο να αυξηθεί ο ρυθμός ηλέκτρισης των έργων αυτοπαραγωγής, δεδομένου ότι υπάρχει περιθώριο μέχρι την εξάντληση των 2 GW, αλλά κυρίως να καταβληθούν προσπάθειες για επαύξηση του διαθέσιμου ηλεκτρικού χώρου σε επίπεδα που θα ανταποκρίνεται στο ολοένα και μεγαλύτερο ενδιαφέρον πολιτών και επιχειρήσεων να καλύπτουν τις ανάγκες τους σε ηλεκτρική ενέργεια μέσω συστημάτων αυτοπαραγωγής.

Προηγούμενες Αναλύσεις