Στην εκδήλωση «Ανάπτυξη των ενεργειακών κοινοτήτων στη Βουλγαρία», στις 21 Οκτωβρίου 2021, συμμετείχε ο Νίκος Μάντζαρης. Η εκδήλωση συνδιοργανώθηκε από την Ευρωπαϊκή ένωση πόλεων υπό ενεργειακή μετάβαση Energy Cities, τη βουλγαρική μη κυβερνητική οργάνωση EnEffect, Center for Energy Efficiency, την Greenpeace, το βουλγαρικό Δημοτικό Δίκτυο Ενεργειακής Απόδοσης EcoEnergy και το Κέντρο για τη Μελέτη της Δημοκρατίας. Συμμετείχαν, επίσης, η Teodora Stoyonova από το European Climate Foundation, ο Todor Galev από το Κέντρο για τη Μελέτη της Δημοκρατίας, ο Mario Rajn, Δήμαρχος Križevci (Κροατία), και η Ana Dzokic, συνιδρύτρια της ενεργειακής κοινότητας Elektropionir (Σερβία). Τη συζήτηση συντόνισε ο Atanas Genkov.
Στην αρχική του τοποθέτηση ο Νίκος Μάντζαρης περιέγραψε την κατάσταση των ενεργειακών κοινοτήτων στην Ελλάδα, δίνοντας έμφαση στις λιγνιτικές περιοχές ως τροφή για σκέψη για τα αντίστοιχα ζητήματα στη Βουλγαρία.
Συγκεκριμένα, αρχικά αναφέρθηκε στο ελληνικό νομοθετικό πλαίσιο για τις ενεργειακές κοινότητες που θεσμοθετήθηκε το 2018, αλλά τόνισε την αστάθεια που προκαλείται από τις συχνές τροποποιήσεις του, η οποία λειτουργεί ανασταλτικά για την ανάπτυξη των ενεργειακών κοινοτήτων.
Παρά τις όποιες δυσκολίες, ωστόσο, και λόγω της καλής βάσης που έθεσε το νομοθετικό πλαίσιο του 2018, οι ενεργειακές κοινότητες έχουν προοδεύσει γενικά στην Ελλάδα, αλλά και ειδικά στις λιγνιτικές της περιοχές. Στη Δυτική Μακεδονία υπάρχουν ήδη 145 ενεργειακές κοινότητες, με 36 έργα συνολικής ισχύος 20 MW να βρίσκονται σε διαφορετικά στάδια ανάπτυξης, ενώ μικρότερη είναι η πρόοδος στην Αρκαδία με μόλις 2 έργα συνολικής ισχύος 7,8MW.
Το θετικό στοιχείο για τις ενεργειακές κοινότητες είναι η διαθεσιμότητα πόρων για τη χρηματοδότησή τους, τόσο εθνικών όσο και ευρωπαϊκών. Ειδικότερα, σε εθνικό επίπεδο από το 2018 οι ελληνικές κυβερνήσεις διοχετεύουν τμήμα των δημοσίων εσόδων από τη δημοπράτηση δικαιωμάτων CO2 στις λιγνιτικές περιοχές. Επιπλέον, η κάλυψη τμήματος του κόστους εγκατάστασης έργων ενεργειακών κοινοτήτων στις λιγνιτικές περιοχές θα είναι δυνατή στο μέλλον από το Ταμείο Δίκαιης Μετάβασης της Ευρωπαϊκής Ένωσης, καθώς τέτοια έργα έχουν συμπεριληφθεί στα Εδαφικά Σχέδια Δίκαιης Μετάβασης που πρόσφατα υπέβαλε η Ελλάδα στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή.
Τέλος, τόνισε ότι για να υπάρξει πρόοδος στην ανάπτυξη των ενεργειακών κοινοτήτων στην Ελλάδα και ειδικά να συμβάλλουν αυτές στη Δίκαιη Μετάβαση των λιγνιτικών περιοχών πρέπει να ξεπεραστούν συγκεκριμένα εμπόδια, όπως η επίλυση ζητημάτων που σχετίζονται με κρατικές ενισχύσεις, τα οποία εμποδίζουν τη χρηματοδότησή τους, την ενσωμάτωση βασικών ενωσιακών Οδηγιών, τη διαθεσιμότητα του δικτύου και τις στρεβλώσεις της αγοράς που ζημιώνουν τελικά τις ενεργειακές κοινότητες κοινωφελούς σκοπού.
Σε συνέχεια σχετικής ερώτησης, ο Νίκος Μάντζαρης κατέθεσε συγκεκριμένες προτάσεις για την ανάπτυξη του θεσμού των ενεργειακών κοινοτήτων στη Βουλγαρία και την αξιοποίησή του για τη Δίκαιη Μετάβαση των λιγνιτικών περιοχών, με βάση την ελληνική εμπειρία, οι οποίες μπορούν να συνοψιστούν ως εξής:
- Υιοθέτηση ισχυρού νομοθετικού πλαισίου, το οποίο θα προωθεί τις ενεργειακές κοινότητες κοινωφελούς σκοπού και δεν θα επιτρέπει στις μεγάλες εταιρείες ΑΠΕ να το εκμεταλλευτούν για να παρακάμψουν την αδειοδοτική διαδικασία ή τον ανταγωνισμό στην αγορά ηλεκτρικής ενέργειας.
- Εξασφάλιση διαθεσιμότητας δικτύου.
- Θέσπιση συγκεκριμένων στόχων ανάπτυξης ΑΠΕ από ενεργειακές κοινότητες στο Βουλγαρικό Εθνικό Σχέδιο για την Ενέργεια και το Κλίμα (ΕΣΕΚ).
- Διοχέτευση τμήματος της χρηματοδότησης για τον εκσυγχρονισμό των ενεργειακών υποδομών (Ταμείο Εκσυγχρονισμού) και τη Δίκαιη Μετάβαση (Ταμείο Δίκαιης Μετάβασης) στη χρηματοδότηση έργων ενεργειακών κοινοτήτων
- Συμπερίληψη των έργων ενεργειακών κοινοτήτων ως επιλέξιμων έργων στα Εδαφικά Σχέδια Δίκαιης Μετάβασης που θα καταρτίσει η Βουλγαρία για τις λιγνιτικές της περιοχές
- Παροχή κινήτρων για την ανάπτυξη υβριδικών συνεργασιών μεταξύ εταιρειών ανανεώσιμων πηγών ενέργειας με ενεργειακές κοινότητες σε μεγάλα έργα ΑΠΕ
Μπορείτε να παρακολουθήσετε την ομιλία του Νίκου Μάντζαρη εδώ:
Και ολόκληρη την εκδήλωση εδώ:
