Άρθρο της Ιόλης Χριστοπούλου για την πορεία της Ευρωπαϊκής Πράσινης Συμφωνίας και τα αναγκαία βήματα για τον πράσινο μετασχηματισμό στην Ελλάδα:
– άμεση υιοθέτηση του πρώτου Εθνικού Κλιματικού Νόμου,
– υλοποίηση έργων που θα ενισχύσουν την Πράσινη Μετάβαση, αξιοποιώντας τους πρωτοφανούς ύψους πόρους – περίπου 70 δισεκατομμύρια ευρώ – που θα έχει στη διάθεση της η χώρα τα επόμενα χρόνια,
– συμπόρευση με τις πιο προοδευτικές ευρωπαϊκές δυνάμεις στην επεξεργασία του πακέτου «fit for 55» για την αναθεώρηση του ενεργειακού και κλιματικού νομικού πλαισίου της ΕΕ αλλά και στην υιοθέτηση σχεδίου για την αποκατάσταση της φύσης που θα θωρακίσει τη χώρα από τις επιπτώσεις της κλιματικής κρίσης.
Το άρθρο δημοσιεύτηκε σε ένθετο αφιέρωμα της εφημερίδας One Voice για την Αειφόρο Ανάπτυξη και τις προκλήσεις της Πράσινης Μετάβασης, στις 17/02/2022. Ακολουθεί το πλήρες άρθρο:
Η Ελλάδα στον δρόμο της Ευρωπαϊκής Πράσινης Συμφωνίας
Με την ανακοίνωση για την απολιγνιτοποίηση τον Σεπτέμβριο του 2019, η Ελλάδα βρέθηκε από ουραγός στην ευρωπαϊκή κλιματική πολιτική, στην πρώτη γραμμή των εξελίξεων. Τρεις μήνες αργότερα ακολούθησε η παρουσίαση της Ευρωπαϊκής Πράσινης Συμφωνίας, της βασικής αναπτυξιακής πολιτικής της Ευρωπαϊκής Ένωσης ως το 2050, με κεντρικούς στόχους την επίτευξη κλιματικής ουδετερότητας και τη διατήρηση της φύσης.
Έκτοτε η ευρωπαϊκή περιβαλλοντική και κλιματική ατζέντα προχώρησε με γοργούς ρυθμούς. Εγκρίθηκε ο Ευρωπαϊκός Κλιματικός Νόμος, ανακοινώθηκε η νέα Ευρωπαϊκή Στρατηγική για τη Βιοποικιλότητα με ορίζοντα το 2030 και συμφωνήθηκε ο νέος προϋπολογισμός για την περίοδο 2021-2027 με έμφαση στη χρηματοδότηση της πράσινης μετάβασης. Συγκεκριμένα, 30% του συνολικού προϋπολογισμού και 37% του Ταμείου Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας πρέπει να διοχετευτούν σε κλιματικές δράσεις, ενώ για πρώτη φορά δεσμεύτηκαν πόροι για τη βιοποικιλότητα (7,5% από το 2024 & 10% από το 2026). Επίσης, την ίδια περίοδο συστάθηκε το Ευρωπαϊκό Ταμείο Δίκαιης Μετάβασης, με 17,5 δις ευρώ, ώστε να εκπληρωθεί μία ακόμη δέσμευση της Πράσινης Συμφωνίας, ότι ο πράσινος μετασχηματισμός της Ευρώπης δεν θα αφήσει κανέναν πίσω.
Παρά την πανδημία, την οικονομική κρίση και ορισμένα πισωγυρίσματα που είναι αναμενόμενα σε περιόδους σημαντικών αλλαγών ή γίνονται με πρόσχημα την εξελισσόμενη ενεργειακή κρίση, η Ευρώπη συνεχίζει ακάθεκτη την πορεία της στο μονοπάτι της Ευρωπαϊκής Πράσινης Συμφωνίας.
Ποια είναι όμως τα βήματα που πρέπει να ακολουθήσει η Ελλάδα προκειμένου να συντονιστεί με τις καταιγιστικές αλλαγές που συνοδεύουν τον πράσινο μετασχηματισμό όλων των τομέων της οικονομίας στην Ευρώπη;
- Πρώτον, η Ελλάδα πρέπει χωρίς καθυστέρηση να υιοθετήσει τον πρώτο της εθνικό κλιματικό νόμο. Με στόχους μείωσης των καθαρών εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου κατά τουλάχιστον 55% το 2030 σε σύγκριση με το 1990 και κλιματική ουδετερότητα ως το 2050 σε εθνικό επίπεδο, ο κλιματικός νόμος θα αποτελέσει μία σταθερή πυξίδα που θα κατευθύνει τον ενεργειακό και κλιματικό της σχεδιασμό, τόσο σε μεσοπρόθεσμο όσο και σε μακροπρόθεσμο ορίζοντα. Μάλιστα αν οι στόχοι αυτοί συμπληρωθούν από τη δέσμευση για μηδενισμό των εκπομπών στην ηλεκτροπαραγωγή ως το 2035 κατά τα πρότυπα της Γερμανίας, θα σταλεί ένα καίριο και καθαρό μήνυμα για την κατεύθυνση στην οποία πρέπει να κινηθούν οι επενδυτές τα επόμενα χρόνια.
- Δεύτερον, η Ελλάδα θα πρέπει να θέσει σε προτεραιότητα την υλοποίηση των έργων εκείνων που θα ενισχύσουν την πράσινη μετάβαση, αξιοποιώντας στο μέγιστο τους πρωτοφανούς ύψους πόρους – περίπου 70 δισεκατομμύρια ευρώ – που η χώρα θα έχει στη διάθεση της τα επόμενα χρόνια. Η εμπειρία από τις προηγούμενες χρηματοδοτικές περιόδους, δείχνει ότι οι πόροι για τα πιο «δύσκολα» έργα, εκείνα με στοιχεία καινοτομίας και διαφορετικό χαρακτήρα από τα γνωστά έργα βασικών υποδομών, μένουν σχεδόν πλήρως αναξιοποίητοι. Αν όμως η Ελλάδα κινηθεί έγκαιρα και διοχετεύσει τους πόρους στις δράσεις και τα έργα που θα την υποστηρίξουν στην υλοποίηση των κλιματικών και περιβαλλοντικών της στόχων, θα κάνει τα δύσκολα στην αρχή και, ως γνωστόν, η αρχή είναι το ήμισυ παντός.
- Τρίτον, σε ευρωπαϊκό επίπεδο, η Ελλάδα πρέπει να συμπορευτεί με τις πιο προοδευτικές ευρωπαϊκές δυνάμεις. Αυτό ισχύει ιδιαίτερα για την επεξεργασία του νομοθετικού πακέτου «fit for 55» που θα οδηγήσει στην αναθεώρηση πρακτικά όλου του ενεργειακού και κλιματικού νομικού πλαισίου της Ευρώπης. Επιπλέον, στον αναμενόμενο νέο νόμο για την αποκατάσταση της φύσης, η Ελλάδα πρέπει να προσεγγίσει τις προτάσεις της Επιτροπής για υιοθέτηση σχεδίου αποκατάστασης της φύσης με επιμέρους στόχους, ως μία σημαντική ευκαιρία επαναπροσδιορισμού της σχέσης της με τη φύση. Είναι αναγκαίο οι ακτές, τα δάση και τα ρέματα να σταματήσουν επιτέλους να προορίζονται για οικοδόμηση και μπάζωμα. Η αποκατάστασή τους μπορεί να δώσει χώρο όχι μόνο στην ίδια τη φύση αλλά και για ανάπτυξη εναλλακτικών και βιώσιμων δραστηριοτήτων αναψυχής που πολίτες και επισκέπτες αναζητούν, όπως φάνηκε ιδιαίτερα στην περίοδο της πανδημίας. Την ίδια στιγμή οι φυσικές αυτές εκτάσεις θα θωρακίσουν τη χώρα από τις ολέθριες επιπτώσεις της κλιματικής κρίσης τόσο μέσω της δέσμευσης διοξειδίου του άνθρακα όσο και ως ανάχωμα στα ραγδαίως αυξανόμενα ακραία καιρικά φαινόμενα.
Αυτά τα βήματα θα κατευθύνουν τη βιώσιμη αναπτυξιακή στροφή της χώρας εξασφαλίζοντας παράλληλα μια πρωταγωνιστική θέση με πολλαπλά οφέλη στη διαρκώς εξελισσόμενη ευρωπαϊκή πραγματικότητα της πράσινης μετάβασης. Θα τα ακολουθήσει;
