Στη δημόσια διαβούλευση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής σχετικά με τις πρωτοβουλίες που σκοπεύει να αναλάβει το επόμενο διάστημα στον τομέα της βιοποικιλότητας συμμετείχε το Green Tank καταθέτοντας τις απόψεις του.
Το Green Tank ανταποκρίθηκε και στις τρεις θεματικές ενότητες της διαβούλευσης, οι οποίες εντάσσονται στο πλαίσιο εφαρμογής της Ευρωπαϊκής Στρατηγικής για τη Βιοποικιλότητα για το 2030 και συγκεκριμένα:
1. Εκτίμηση της εφαρμογής της Ευρωπαϊκής Στρατηγικής για τη Βιοποικιλότητα για το 2020 (2011-2020),
2. Ανασκόπηση της εφαρμογής του ευρωπαϊκού Κανονισμού για τα Χωροκατακτητικά Ξενικά Είδη,
3. Ανάπτυξη νομικά δεσμευτικών ευρωπαϊκών στόχων για την αποκατάσταση της φύσης.
Όσον αφορά στην πρώτη θεματική, το Green Tank επεσήμανε ότι η Ευρωπαϊκή Στρατηγική για τη Βιοποικιλότητα 2020 δεν κατάφερε επαρκώς να συμβάλει στην ανάσχεση της απώλειας βιοποικιλότητας και υποβάθμισης των οικοσυστημικών υπηρεσιών καθώς και στην αποκατάσταση του φυσικού περιβάλλοντος. Παρόλο που σημειώθηκε αύξηση των περιοχών που περιλαμβάνονται στο Δίκτυο Natura 2000 και υιοθετήθηκε νέο Σχέδιο Δράσης για τη φύση, τον άνθρωπο και την οικονομία, η ελλιπής εφαρμογή των Οδηγιών για τους οικοτόπους και τα άγρια πτηνά, η απουσία επαρκούς χρηματοδότησης για τη βιοποικιλότητα και η αδυναμία ένταξης της βιοποικιλότητας ως οριζόντιο άξονα στις υπόλοιπες ευρωπαϊκές πολιτικές και χρηματοδοτικά προγράμματα συνέβαλαν στη μη επαρκή επίτευξη των στόχων της Στρατηγικής.
Η εκτίμηση αυτή δεν διαφέρει πολύ από την αξιολόγηση της πορείας υλοποίησης της Εθνικής Στρατηγικής για τη Βιοποικιλότητα στο πλαίσιο του έργου «Προτεραιότητα στη φύση» που ολοκλήρωσε το Green Tank στο τέλος του 2020.
Όσον αφορά στον Κανονισμό για τα Χωροκατακτητικά Ξενικά Είδη επισημάνθηκε ότι ο υφιστάμενος κατάλογος των εισβλητικών ξενικών ειδών καλύπτει μερικώς τα είδη που πρέπει να ελέγχονται σε ευρωπαϊκό επίπεδο, ενώ η διαχείρισή τους δεν είναι καλή. Για την βελτίωση της εφαρμογής του εν λόγω Κανονισμού, το Green Tank πρότεινε την εισαγωγή κοινών κανόνων και πρωτοκόλλων για τη διαχείριση και την εξάλειψη των εισβλητικών ξενικών ειδών, την ανάγκη μεγαλύτερης έμφασης στην πρόληψη καθώς και την ενίσχυση της δικτύωσης μεταξύ των αρμόδιων αρχών καθώς και την ανάπτυξη δράσεων εκπαίδευσης και ενημέρωσης.
Η τρίτη θεματική της διαβούλευσης αφορά στην προσέγγιση που πρέπει να αναπτυχθεί ευρωπαϊκά για την αποκατάσταση της φύσης. Η Ευρωπαϊκή Στρατηγική για τη Βιοποικιλότητα για το 2030 προβλέπει τη διαμόρφωση Ευρωπαϊκού Σχεδίου Αποκατάστασης της Φύσης. Σε αυτό το πλαίσιο, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή έχει δεσμευτεί να καταθέσει, εντός του 2021, πρόταση για νομικά δεσμευτικούς ευρωπαϊκούς στόχους αποκατάστασης της φύσης.
Σε αυτόν τον διάλογο το Green Tank υποστήριξε ότι ο μέχρι σήμερα στόχος της Ευρωπαϊκής Στρατηγικής για τη Βιοποικιλότητα του 2020 για αποκατάσταση του 15% των υποβαθμισμένων οικοσυστημάτων δεν επετεύχθη γιατί ήταν τόσο γενικός που δεν υπήρξε κοινή κατανόηση και εφαρμογή του. Επίσης, δεν υπήρξε στρατηγικός σχεδιασμός για την αποκατάσταση αλλά ούτε και επαρκής χρηματοδότησή για την επίτευξή του.
Για να ενισχυθεί η αποκατάσταση της φύσης, η οποία αποτελεί κύριο πυλώνα της Ευρωπαϊκής Στρατηγικής για τη Βιοποικιλότητα για το 2030, απαιτείται η θέσπιση νομικά δεσμευτικών στόχων για τα κράτη μέλη, παράλληλα με την παροχή στήριξης και κατευθύνσεων ώστε να αναπτύξουν σχέδια αποκατάστασης. Το στοίχημα είναι να διαμορφωθεί ένα πλαίσιο αποκατάστασης, που παρόλη τη νομική δεσμευτικότητα, θα προσαρμόζεται στη δυναμικότητα των οικοσυστημάτων. Έτσι, απαιτούνται τόσο γενικοί ευρωπαϊκοί στόχοι αποκατάστασης οριζόντιοι για όλα τα οικοσυστήματα όσο και ειδικότεροι ευρωπαϊκοί στόχοι ανά τύπο οικοσυστήματος ή οικοτόπου που θα συνυπολογίζουν τα ιδιαίτερα εθνικά χαρακτηριστικά του κάθε κράτους μέλους. Με βάση αυτούς τους στόχους, προτείνεται τα κράτη μέλη να διαμορφώσουν Εθνικά Σχέδια Αποκατάστασης της Φύσης, τα οποία στη βάση ενός μηχανισμού αποτίμησης της επίτευξης των στόχων θα αναθεωρούνται τακτικά. Η εμπειρία από τα Εθνικά Σχέδια για την Ενέργεια και το Κλίμα σε σχέση με τη στοχοθεσία αλλά και τη δυνατότητα δυναμικής προσαρμογής σε πιο φιλόδοξους στόχους, μπορεί να αξιοποιηθεί για τη διαμόρφωση αντίστοιχων Σχεδίων Αποκατάστασης της Φύσης.
Επιπλέον, απαιτείται ορθότερη αξιοποίηση των ευρωπαϊκών πόρων σε αυτή την κατεύθυνση, ενίσχυση της παρακολούθησης των οικοσυστημάτων και των υπηρεσιών τους σε όλη την Ευρωπαϊκή Ένωση, στήριξη της έρευνας και της καινοτομίας για την ενίσχυση της γνώσης όσον αφορά στην αποκατάσταση καθώς και διακρατική συνεργασία για την αποκατάσταση διασυνοριακών οικοσυστημάτων.
Διαβάστε εδώ τις απαντήσεις του Green Tank στη δημόσια διαβούλευση.
