Ρυθμίσεις για την ενέργεια και διατάξεις για την προστασία του φυσικού περιβάλλοντος σε νέο σ/ν του ΥΠΕΝ – Αναγκαίες οι τροποποιήσεις

Tο Green Tank κατέθεσε σχόλια και προτάσεις επί του σχεδίου νόμου του Υπουργείου Περιβάλλοντος και Ενέργειας «Διατάξεις για τις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας και την προστασία του φυσικού και χωροταξικού περιβάλλοντος». Τα σχόλια αφορούν σε άρθρα του Μέρους Β – Ρυθμίσεις για την Ενέργεια και του Μέρους Δ – Διατάξεις για την Προστασία του Φυσικού Περιβάλλοντος.

Συγκεκριμένα, στις Ρυθμίσεις για την Ενέργεια, επισημαίνουμε ως θετικά στοιχεία α) την κατάργηση της άδειας παραγωγής μονάδων ορυκτού αερίου που δεν έχουν ως τώρα προσφορά σύνδεσης και β) τη δυνατότητα μετατροπής αδειών παραγωγής μονάδων με καύσιμο το ορυκτό αέριο που δεν έχουν ακόμα προσφορά σύνδεσης σε άδειες αποθήκευσης ηλεκτρικής ενέργειας με την προϋπόθεση ότι το σχετικό αίτημα θα κατατεθεί ως τη 30η Ιουνίου 2023 (άρθρο 52). Ωστόσο, κρίνουμε πως είναι αναγκαίο οι τροποποιήσεις των αδειών παραγωγής μονάδων να συμμορφώνονται με το Εθνικό Σχέδιο για την Ενέργεια και το Κλίμα.

Σχετικά με την Περιοχές Πρώτης Επιλογής Α.Π.Ε. (άρθρο 55) κρίνουμε αναγκαία την ενσωμάτωση πρόσθετων δικλείδων ασφαλείας, την παράλληλη επιτάχυνση των ενεργειών εκ μέρους της πολιτείας για την εκπλήρωση των βασικών υποχρεώσεων που αφορούν στην προστασία της φύσης και την επιτάχυνση της ολοκλήρωσης της αναθεώρησης του Ειδικού Χωροταξικού Σχεδίου για τις ΑΠΕ.

Σχετικά με τις Διατάξεις για την Προστασία του Φυσικού Περιβάλλοντος, τα σχόλιά μας αφορούν τα άρθρα 64, 65, 69 και 72. Ενδεικτικά, επισημαίνουμε μεταξύ άλλων:

  • Είναι θετικό ότι η Ελλάδα θέτει νομικά δεσμευτικούς στόχους τόσο για την προστασία όσο και για την αποκατάσταση της φύσης, σε συμμόρφωση με τις διεθνείς και τις ευρωπαϊκές δεσμεύσεις. Ωστόσο απαιτείται να συμπληρωθούν και με τους στόχους για αυστηρό πλαίσιο προστασίας ώστε οι στόχοι να είναι πλήρως εναρμονισμένοι με τη Στρατηγική της ΕΕ για τη βιοποικιλότητα με ορίζοντα το 2030.
  • Αν και επί της αρχής είναι ιδιαίτερα σημαντική η νομική αναγνώριση των Καίριων Περιοχών Βιοποικιλότητας (Key Biodiversity Areas), απουσιάζει στο εθνικό δίκαιο σχετικός ορισμός για το ποιες ακριβώς περιοχές νοούνται ως τέτοιες (άρθρο 64).
  • Ενώ στο άρθρο 65 περιλαμβάνονται διατάξεις για τον σχεδιασμό και την υλοποίηση των μέτρων αποκατάστασης εντός περιοχών Natura 2000 δεν ισχύει το ίδιο για τον σχεδιασμό των μέτρων αποκατάστασης εκτός περιοχών Natura 2000 (πέραν της πρόβλεψης για Εθνικό Σχέδιο Δράσης για την αναστροφή της μείωσης των πληθυσμών των επικονιαστών στο άρθρο 66).
  • Για την εφαρμογή τόσο των διατάξεων για την προστασία της φύσης όσο και εκείνων που αφορούν στην αποκατάσταση της φύσης είναι εξαιρετικά επείγον να καταρτιστεί το νέο – δεύτερο – Εθνικό Σχέδιο Δράσης για την υλοποίηση της Εθνικής Στρατηγικής για τη Βιοποικιλότητα 2014-2029, που παραμένει ως εκκρεμότητα από το 2020.
  • Για την εφαρμογή των μέτρων προστασίας και αποκατάστασης της φύσης χρειάζεται προσαρμογή των διαθέσιμων πόρων και των σχετικών χρηματοδοτικών προτεραιοτήτων.
  • Είναι αναγκαία η συμπλήρωση των ορισμών των κατηγοριών και των ζωνών προστασίας των προστατευόμενων περιοχών, σύμφωνα με τα διεθνή (βλ. IUCN) και ευρωπαϊκά (βλ. Ευρωπαϊκή Επιτροπή) πρότυπα για τον σχεδιασμό προστατευόμενων περιοχών, ώστε, όπως είχαμε προτείνει στο παρελθόν, να λειτουργούν ως κριτήριο / φίλτρο για την επιλογή των χρήσεων γης ανά ζώνη προστασίας ανάλογα με τα χαρακτηριστικά της εκάστοτε προστατευόμενης περιοχής.
  • Δεδομένου ότι οι προστατευόμενες περιοχές είναι περιοχές στις οποίες μπορούν να αναπτυχθούν ανθρώπινες δραστηριότητες, στην κατάρτιση των ΕΠΜ πρέπει να διασφαλιστεί, μεταξύ άλλων, ότι οι υφιστάμενες δραστηριότητες δεν θα δεσμεύσουν τους στόχους προστασίας και παράλληλα να επιτρέπονται ρυθμίσεις και στις γειτονικές εκτάσεις.
  • Είναι θετικό βήμα η ενίσχυση των αρμοδιοτήτων των στελεχών του Οργανισμού Φυσικού Περιβάλλοντος και Ενέργειας στον περιβαλλοντικό έλεγχο, ωστόσο αυτό θα πρέπει να συμπληρωθεί ώστε να έχουν προ-ανακριτικά καθήκοντα για την πιο αποτελεσματική φύλαξη των προστατευόμενων περιοχών.

Στο κείμενο των σχολίων επισημαίνουμε ως άκρως ολισθηρή την πρακτική της κατάθεσης ενός τέτοιου νομοσχεδίου με μόλις τέσσερις (4) ημέρες διαβούλευσης (24-28/02/2023), τρεις (3) εκ των οποίων μη εργάσιμες και μάλιστα παράλληλα με άλλα δύο (2) νομοσχέδια από το ίδιο υπουργείο. Επιπλέον, το εν λόγω νομοσχέδιο αποτελεί παράδειγμα κακής νομοθέτησης καθώς περιλαμβάνει, μεταξύ άλλων, διατάξεις που αφορούν ενεργειακές κοινότητες τη στιγμή που υπάρχει παράλληλα υπό διαβούλευση άλλο νομοσχέδιο όπου οι ενεργειακές κοινότητες αποτελούν το κεντρικό αντικείμενο.

Μπορείτε να δείτε το πλήρες κείμενο με τα σχόλια που καταθέσαμε στη διαβούλευση εδώ.