Συνέντευξη της Ιόλη Χριστοπούλου με θέμα την πολιτική για τη φύση στην Ελλάδα στο αφιέρωμα του Institute for European Environmental Policy (IEEP) για την Παγκόσμια Ημέρα Περιβάλλοντος. Η συνέντευξη εστίασε στις προτάσεις του Green Tank για να μπορέσει η χώρα να αντιμετωπίσει προκλήσεις αλλά και να αξιοποιήσει ευκαιρίες για τη διατήρηση της βιοποικιλότητας.
Το IEEP συντονίζει το δίκτυο δεξαμενών σκέψης για το περιβάλλον και τη βιώσιμη ανάπτυξη Think Sustainable Europe, στο οποίο το Green Tank είναι μέλος.
Μπορείτε να ακούσετε τη συνέντευξη στο podcast από την ιστοσελίδα του IEEP όπου μπορείτε να διαβάσετε και το συνοδευτικό κείμενο.
Η πορεία προς τα εμπρός και μαθήματα από το παρελθόν: Διατήρηση της βιοποικιλότητας στην Ελλάδα
Για να γιορτάσουμε την Παγκόσμια Ημέρα Περιβάλλοντος 2021, αδράξαμε την ευκαιρία να πάρουμε συνέντευξη από ένα εκ των μελών της πλατφόρμας μας Think Sustainable Europe, μια εμπειρογνώμονα πολιτικής για τη βιοποικιλότητα από την Ελλάδα, συγκεκριμένα από το The Green Tank. Η Ιόλη Χριστοπούλου, συνιδρύτρια και διευθύντρια πολιτικής στο Green Tank, με εξειδίκευση στην πολιτική για τη βιοποικιλότητα, αφιέρωσε χρόνο για να μας μιλήσει για την πρόοδο που έχει σημειώσει η Ελλάδα στην επίτευξη των στόχων της για τη βιοποικιλότητα και των προκλήσεων και ευκαιριών που παραμένουν τα επόμενα χρόνια.
Η πρόσφατη συνάντηση των Υπουργών Κλίματος και Περιβάλλοντος των G7 επανέλαβε ότι απαιτείται επείγουσα και συγκεκριμένη δράση για την κατεύθυνση της παγκόσμιας βιωσιμότητας, τον περαιτέρω μετριασμό της και την προσαρμογή στην κλιματική αλλαγή, καθώς και για την αναχαίτιση και αντιστροφή της απώλειας βιοποικιλότητας και της περιβαλλοντικής υποβάθμισης. Αυτό περιλαμβάνει καλύτερη ανοικοδόμηση από την πανδημία, εξασφαλίζοντας, παράλληλα, ότι το κλίμα, η βιοποικιλότητα και το περιβάλλον θα βρίσκονται στο επίκεντρο των στρατηγικών και των επενδύσεων ανάκαμψης από την COVID-19. Η επείγουσα και φιλόδοξη δράση σε όλα τα επίπεδα διακυβέρνησης είναι ζωτικής σημασίας για την επίτευξη προόδου: τα κράτη μέλη πρέπει τώρα να ανακάμψουν προς μια βιώσιμη οικονομία, που να βασίζεται στην εκτίμηση προς το άθικτο φυσικό κεφάλαιο.
Η Ελλάδα είναι μια από τις πλουσιότερες χώρες της ΕΕ όσον αφορά τη βιοποικιλότητα. Φιλοξενεί τον υψηλότερο αριθμό ενδημικών φυτών στην Ευρώπη και φιλοξενεί μεγάλο ποσοστό των ειδών που προστατεύονται σε ευρωπαϊκό επίπεδο. Η Ελλάδα έχει ορίσει ένα προστατευόμενο καθεστώς για περισσότερο από το 35% της χερσαίας έκτασήςτης και το 19% των εθνικών της υδάτων, υπερβαίνοντας τον παγκόσμιο στόχο Aichi για το 2020. Έχοντας αυτό υπ’ όψιν, εκμεταλλευτήκαμε την ευκαιρία να αποτιμήσουμε την πρόοδο που έχει σημειώσει η Ελλάδα τα τελευταία έξι χρόνια, εστιάζοντας ειδικά σε προστατευόμενες περιοχές, και στο εάν η Ελλάδα ενσωματώνει τη διατήρηση της βιοποικιλότητας στην ανάκαμψη από την COVID-19.
Σε συμφωνία με την παγκόσμια και ενωσιακή δυναμική για ένα πλαίσιο πολιτικής για το 2030 για τη βιοποικιλότητα, το Green Tank πραγματοποίησε αξιολόγηση της εφαρμογής της εθνικής στρατηγικής της Ελλάδας για τη βιοποικιλότητα και του σχεδίου δράσης της (2014-2020) και προέβη σε συγκεκριμένες προτάσεις για την ενίσχυση της εθνικής πολιτικής της χώρας για τη βιοποικιλότητα. Το έργο ήταν μέρος του προγράμματος «Προτεραιότητα στη φύση», το οποίο υλοποιήθηκε από το Green Tank υπό το Active citizens fund στην Ελλάδα, στο πλαίσιο του Χρηματοδοτικού Μηχανισμού ΕΟΧ 2014 – 2021. Η συνέντευξή μας με το Green Tank υπογραμμίζει μερικές από τις πιο σημαντικές προτάσεις από αυτήν την αξιολόγηση, τις οποίες η Ιόλη Χριστοπούλου επεξηγεί στη συνέντευξη:
• Εφαρμογή υφιστάμενων νομικών δεσμεύσεων και ανάπτυξη συγκεκριμένων, μετρήσιμων και εφικτών δράσεων, ειδικά για προστατευόμενες περιοχές και συγκεκριμένα προστατευόμενα είδη.
• Ευθυγράμμιση των προσεγγίσεων της Ελλάδας για τη διατήρηση με την εξελισσόμενη διεθνή ατζέντα για τη φύση, παραδείγματος χάριν, εστιάζοντας σε νέες απειλές και νέες προσεγγίσεις διατήρησης και συνδέοντας τις προσπάθειες διατήρησης τοπίου και μεγάλης κλίμακας.
• Διασφάλιση της ενσωμάτωσης της διατήρησης της βιοποικιλότητας σε διάφορους τομείς, ιδίως στον τουρισμό, τη γεωργία, αλλά και σε άλλους.
• Ενίσχυση της αποτελεσματικότητας της διαχείρισης των προστατευόμενων περιοχών, καθώς ο χαρακτηρισμός από μόνος του δεν αρκεί για να διασφαλιστεί η μακροπρόθεσμη διατήρηση ειδών και οικοτόπων. Μόνο το 4% της γης και το 2% των υδάτων στην Ελλάδα βρίσκονται υπό αποτελεσματική διαχείριση, σύμφωνα με πρόσφατη εθνική αξιολόγηση. Αν και αυτό σημείωσε αύξηση από το 1% του 2020, απαιτούνται μεγαλύτερες προσπάθειες για την ενίσχυση της αποτελεσματικής, συμμετοχικής διαχείρισης και ολοκλήρωσης της διαδικασίας προσδιορισμού των περιοχών Natura 2000, παράλληλα με την ανάπτυξη συγκεκριμένων στόχων διατήρησης και σχεδίων διαχείρισης για κάθε προστατευόμενη τοποθεσία.
Η διασφάλιση της προστασίας της βιοποικιλότητας της Ελλάδας σε συνδυασμό με τη βιώσιμη χρήση των φυσικών πόρων μπορεί να προσφέρει μεγάλες ευκαιρίες για τοπική βιώσιμη ανάπτυξη και τους στόχους βιώσιμης ανάπτυξης (ΣΒΑ). Αυτό αποδείχθηκε, επίσης, από το IEEP και τους συνεργάτες του σε μια πρόσφατη καθοδήγηση σχετικά με το πώς η διατήρηση βάσει περιοχών μπορεί να καταστεί πόλος έλξης ευρέων οφελών βιωσιμότητας. Μία προσωπική ιδέα που έθεσε η Ιόλη Χριστοπούλου στη συνέντευξη είναι μια πιθανή νέα ταυτότητα που ονομάζεται “Nature Greece” – μια πλατφόρμα των προστατευόμενων περιοχών της χώρας για να προσκαλεί τουρισμό και την εμπορία βιώσιμων, τοπικών προϊόντων καθ’ όλο τον χρόνο.
Κοιτώντας το μέλλον, σύμφωνα με την Ιόλη Χριστοπούλου, το επερχόμενο Εθνικό Σχέδιο Δράσης για τη Βιοποικιλότητα έχει τη δυνατότητα να είναι πιο αποτελεσματικό, λαμβάνοντας υπ’ όψιν την αυξημένη ευαισθητοποίηση του κοινού τις κρίσεις στην βιοποικιλότητα και το κλίμα και τη σημασία του φυσικού κεφαλαίου για την οικονομία, την υγεία και την ευημερία, όπως αποδεικνύεται από την πανδημία της COVID-19. Ένα κρίσιμο στοιχείο θα είναι να διασφαλιστεί ότι τα μέτρα είναι διατομεακά και ότι οι δράσεις για την αναχαίτιση της μείωσης της βιοποικιλότητας στην Ελλάδα θα γίνουν κτήμα όλων των υπουργείων και θεσμών . Ο χρόνος είναι κατάλληλος, δεδομένης της άνευ προηγουμένου ροής κονδυλίων της ΕΕ από το νέο πολυετές δημοσιονομικό πλαίσιο, μέσω του Μηχανισμού Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας, καθώς και των μελλοντικών προγραμμάτων Συνοχής και Κοινής Αγροτικής Πολιτικής.
Η Ελλάδα πρέπει να υιοθετήσει το νέο Σχέδιο Δράσης για τη Βιοποικιλότητα ως κατευθυντήρια πολιτική για την επόμενη δεκαετία, ώστε να δώσει προτεραιότητα στη διατήρηση της φύσης, να ενσωματώσει αποτελεσματικά τη βιοποικιλότητα και να εξασφαλίσει τους πολύτιμους οικοτόπους και είδη ,και την πολιτιστική κληρονομιά του έθνους.
