Καθώς οι χώρες των Δυτικών Βαλκανίων αντιμετωπίζουν την ανάγκη να απεξαρτηθούν από τον άνθρακα, οι τοπικές κοινότητες αντιμετωπίζουν την πρόκληση μιας πραγματικά δίκαιης μετάβασης. Συμμετέχοντας σε ένα πάνελ στο Σαράγιεβο για το θέμα αυτό, ο Νίκος Μάντζαρης έδειξε πώς το παράδειγμα της Ελλάδας μπορεί δώσει χρήσιμα μαθήματα. Καθώς η χώρα βρίσκεται για τα καλά στον δρόμο μετάβασης, ξεχώρισε τρεις σημαντικούς παράγοντες που παίζουν καθοριστικό ρόλο: η χρηματοδότηση, η διακυβέρνηση και η ισχυρή πολιτική βούληση για τη στροφή σε ανανεώσιμες πηγές ενέργειας.
Ειδικότερα, σχολιάζοντας τη χρηματοδότηση για τη Δίκαιη Μετάβαση, ανέφερε ότι παρόλο που το 42% των διαθέσιμων πόρων έχει κινητοποιηθεί μέχρι στιγμής στην Ελλάδα, η ιεράρχηση των προτεραιοτήτων έχει αποδειχθεί προβληματική καθώς δεν αντιμετωπίζει με ικανοποιητικό τρόπο τις πιο επείγουσες προκλήσεις της μετάβασης. Στη συνέχεια, άσκησε κριτική στο γεγονός ότι η διακυβέρνηση στην Ελλάδα είναι συγκεντρωτική, με σημαντική έλλειψη συμμετοχής των τοπικών φορέων, γεγονός που οδηγεί σε προβλήματα απορρόφησης των πόρων. Κατέληξε ότι ο μηχανισμός διακυβέρνησης πρέπει να προωθήσει το διάλογο, τις συνέργειες και τη συμμετοχή στη διαδικασία λήψης αποφάσεων.
Επιπλέον, τόνισε ότι ο καθορισμός ενός χρονικού ορίου για την πλήρη απεξάρτηση από τον άνθρακα είναι ζωτικής σημασίας για την επιτυχία της δίκαιης μετάβασης, όπως και η επιλογή της σωστής οδού για την αντικατάσταση της ηλεκτρικής ενέργειας που παράγεται από τον άνθρακα. Η κρίση κατέρριψε εμφατικά τη θεωρία ότι το αέριο είναι μεταβατικό καύσιμο. Η λογική, φθηνότερη και φιλική προς το κλίμα οδός είναι η μετάβαση από τον λιγνίτη και τον άνθρακα στις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας, την αποθήκευση και την εξοικονόμηση μαζί με όλες τις υποστηρικτικές υποδομές. Από τη μία πλευρά, η πρόοδος αυτή σημειώθηκε με μεγάλες καθυστερήσεις με υψηλό κόστος γιατί η Ελλάδα εσφαλμένα επένδυσε στο αέριο ως μεταβατικό καύσιμο.
Το πάνελ με τίτλο “Μπορούν και θα μάθουν οι οικονομίες των Δυτικών Βαλκανίων από τις αντίστοιχες της Ευρωπαϊκής Ένωσης όσον αφορά την ενεργειακή μετάβαση και
πώς θα την καταστήσουν μια δίκαιη μετάβαση;” πραγματοποιήθηκε στο Σαράγεβο στις 27 Σεπτεμβρίου 2023 κατά τη διάρκεια της Εβδομάδας Ενέργειας και Κλίματος του Σαράγιεβο. Συμμετείχαν επίσης:
Diana Milev Cavor, Eco-Team
Dragan Ostić, Center for Environment
Ognjan Pantic, Boston Open School (BOS)
Corina Murafa, Economic and Social Council
Ioana Ciuta, CEE Bankwatch.
Τη συζήτηση συντόνισε η Nevena Smilevska, CEE Bankwatch.
