Για πρώτη φορά μετά από τον Νοέμβριο του 2020, τον Σεπτέμβριο του 2023 το ρωσικό αέριο κάλυψε περισσότερο από τις μισές συνολικές εισαγωγές της χώρας (50.6%). Άνοδος και στη συνολική κατανάλωση τον Σεπτέμβριο με +26.8% σε σχέση με τον ίδιο μήνα του 2022. Ωστόσο αθροιστικά στο ενιάμηνο του 2023 εξακολουθεί να καταγράφεται μείωση της κατανάλωσης κατά 15.4% σε σχέση με την ίδια περίοδο του 2022 και κατά 14% σε σχέση με τον μ.ό. της 5ετίας.
O μήνας Σεπτέμβριος
Σύμφωνα με τα τελευταία διαθέσιμα στοιχεία του ΔΕΣΦΑ τον Σεπτέμβριο του 2023, η συνολική εγχώρια κατανάλωση του αερίου ήταν 4.43 TWh, αυξημένη κατά 0.94 ΤWh σε σχέση με τον Σεπτέμβριο του 2022. Η αύξηση προήλθε αθροιστικά και από τους τρεις τομείς χρήσης. Μεγαλύτερη ήταν η αύξηση στον ηλεκτρισμό (+0.46 ΤWh), ενώ ακολούθησε σε αύξηση η βιομηχανία (+0.41 ΤWh) και έπειτα τα δίκτυα (+0.07 ΤWh). Αξίζει να σημειωθεί πως τον Σεπτέμβριο σημειώθηκε η μεγαλύτερη ποσοστιαία μηνιαία αύξηση στα δίκτυα συγκριτικά με τους υπόλοιπους μήνες του 2023 (+15.9%). Επίσης, ήταν ο πρώτος μήνας μετά τον Απρίλιο που παρατηρήθηκε αύξηση στη μηνιαία κατανάλωση του αερίου στον ηλεκτρισμό (16%).
Αθροιστική επίδοση τους πρώτους εννιά μήνες
Συνολικά για τους πρώτους εννιά μήνες του 2023 η κατανάλωση αερίου ήταν 38.1 ΤWh, μειωμένη σε σχέση με τον μέσο όρο της πενταετίας κατά 6.22 TWh (ή -14%) και ακόμα περισσότερο σε σχέση με το ενιάμηνο του 2022 (-6.93 TWh ή -15.4%). Ήταν η δεύτερη χαμηλότερη κατανάλωση συγκριτικά με την αντίστοιχη περίοδο των πέντε προηγούμενων ετών, μετά το ενιάμηνο του 2018 (35.39 ΤWh).
Σε σχέση με τον μέσο όρο της πενταετίας εμφανίστηκε μείωση και στις τρεις χρήσεις του αερίου. Η μεγαλύτερη μείωση σημειώθηκε στη βιομηχανία (-38.1%, -2.14 TWh), ακολούθησε ο ηλεκτρισμός (-12.6%, -3.81 TWh) και έπειτα τα δίκτυα (-3.1%, -0.26 TWh). Η εικόνα αυτή αλλάζει συγκρίνοντας το ενιάμηνο του 2023 με το αντίστοιχο του 2022, καθώς στη βιομηχανία σημειώθηκε μεγάλη αύξηση κατά 54.9% (+1.32 TWh), ενώ στον ηλεκτρισμό και στα δίκτυα η κατανάλωση μειώθηκε (-6.74 TWh, 20.3% και -1.41 TWh, -14.7% αντίστοιχα).
Η κατανάλωση το 2023
Η κατανάλωση αερίου τον Σεπτέμβριο του 2023 (4.43 TWh) ήταν η τρίτη χαμηλότερη μετά το 2018 και το 2022, συγκριτικά με τις καταναλώσεις του ίδιου μήνα των προηγούμενων ετών. Αν και εμφανίστηκε μειωμένη σε σχέση με τους δύο προηγούμενους μήνες (Ιούνιος – Αύγουστος), ήταν αυξημένη σε σχέση με τον Σεπτέμβριο του 2022 κατά 26.8%. Έτσι, ήταν ο δεύτερος μήνας για το 2023, κατά τον οποίο η κατανάλωση εμφανίστηκε αυξημένη σε σχέση με τον ίδιο μήνα του προηγούμενου έτους, καθώς αυτό συνέβη για πρώτη φορά τον Απρίλιο με αύξηση 20.9%.
Όσον αφορά την κατανομή της κατανάλωσης αερίου στις τελικές χρήσεις, το ενιάμηνο του 2023, η μείωση της χρήσης αερίου στην ηλεκτροπαραγωγή κατά 6.74 TWh περιόρισε και το μερίδιό της στις τελικές χρήσεις στο 69.4% (από 73.7% το ενιάμηνο του 2022). Αντίθετα, στη βιομηχανία σημειώθηκε αύξηση, τόσο σε απόλυτη τιμή (+1.23 ΤWh) όσο και στο μερίδιο στο σύνολο των τελικών χρήσεων. Ειδικότερα, μέχρι και τον Σεπτέμβριο του 2023 η χρήση αερίου στη βιομηχανία ήταν 9.1% περισσότερο από τέσσερις ποσοστιαίες μονάδες μεγαλύτερη σε σχέση με το 2022 (5%). Ελάχιστη ήταν η αύξηση του μεριδίου χρήσης στα δίκτυα τους πρώτους εννιά μήνες του 2023 (21.5%), σε σχέση με την ίδια περίοδο του 2022 (21.3%) αν και σε απόλυτες τιμές καταγράφεται σημαντική μείωση (-1.41 TWh).
Οι εισαγωγές το 2023
Σχετικά με τις φυσικές ροές αερίου από τις τέσσερις πύλες εισόδου της χώρας, τον Σεπτέμβριο του 2023, οι εισαγωγές αερίου από τη Ρωσία [1] (2.24 ΤWh) ήταν οι υψηλότερες συγκριτικά με τους υπόλοιπους μήνες του 2023, συνεισφέροντας πάνω από το 50% στις συνολικές μηνιαίες εισαγωγές (50.6%), κάτι που τελευταία είχε συμβεί σχεδόν 3 χρόνια πριν (Νοέμβριος 2020). Μάλιστα εμφανίστηκαν 28 φορές περισσότερες από τις αντίστοιχες του Σεπτεμβρίου του 2022 (0.08 ΤWh). Σε αντίθεση με την πύλη του Σιδηροκάστρου, στις πύλες της Αγίας Τριάδας και της Νέας Μεσημβρίας, οι ροές αερίου εμφανίστηκαν μειωμένες σε σχέση με τον Σεπτέμβριο του 2022. Συγκεκριμένα η πύλη της Αγίας Τριάδας με ροή υγροποιημένου ορυκτού αερίου (LNG) 1.55 TWh τον Σεπτέμβριο, συνέχισε να αποτελεί την κύρια πηγή εισόδου με μερίδιο 35% των συνολικών φυσικών ροών αερίου που εισήγαγε η Ελλάδα, αρκετά μειωμένες ωστόσο σε σχέση με τον ίδιο μήνα του προηγούμενου έτους (-49.9%). Η μεγαλύτερη μηνιαία μείωση εισαγωγών σημειώθηκε στο αέριο από τον ΤΑΡ μέσω Νέας Μεσημβρίας (-61.8%) το οποίο συνεισέφερε μόλις 0.41 TWh, καταλαμβάνοντας μερίδιο 9.3% στις συνολικές εισαγωγές της χώρας. Πολύ χαμηλότερο ήταν το μερίδιο που κάλυψαν οι ροές από την Τουρκία μέσω της πύλης των Κήπων (5.1% ή 0.23 ΤWh), σημειώνοντας αύξηση ωστόσο 6.2% σε σχέση με τον Σεπτέμβριο του 2022.
Αθροιστικά για τους πρώτους εννιά μήνες του 2023 οι συνολικές εισαγωγές από τις τέσσερις πύλες εισόδου στη χώρα ήταν 41 TWh. Οι εισαγωγές LNG μέσω της Αγίας Τριάδας καταλαμβάνουν την πρώτη θέση ανάμεσα στις πηγές τροφοδοσίας με 25.2 TWh – με μείωση 9.8% σε σχέση με την ίδια περίοδο του 2022 – και μερίδιο 61.3%. Αντίθετα, μεγάλη μείωση κατά 44.9% παρουσίασαν οι εισαγωγές αζέρικου αερίου από τον ΤΑΡ, οι οποίες με 5.83 TWh και μερίδιο 14.2%, βρίσκονται πλέον στην τρίτη θέση. Το ρωσικό αέριο σκαρφάλωσε πλέον στη δεύτερη θέση για το ενιάμηνο του 2023 με 8.37 TWh και μερίδιο 20.4%. Σημειώνεται ότι στο ενιάμηνο του 2023 για πρώτη φορά αθροιστικά για το έτος οι εισαγωγές ρωσικού αερίου που κάλυψαν την εγχώρια κατανάλωση αυξήθηκαν σε σχέση με την ίδια περίοδο του 2022 (+3.8%). Τέλος, τη χαμηλότερη συνεισφορά εξακολούθησε να έχει το αέριο που εισάγεται από την Τουρκία μέσω της πύλης των Κήπων, με μόλις 1.68 TWh και μερίδιο 4.1% κατά τους πρώτους εννιά μήνες του 2023, αυξημένο κατά 2.1% σε σχέση με το ενιάμηνο του 2022.
Σύγκριση με την Ευρωπαϊκή Ένωση
Με βάση τα τελευταία διαθέσιμα δεδομένα της Eurostat για τη μηνιαία κατανάλωση αερίου στα κράτη μέλη της ΕΕ-27 (Αύγουστος 2023), στο οκτάμηνο του 2023 η Ελλάδα κατόρθωσε να μειώσει την κατανάλωσή της κατά 18.9% σε σχέση με την ίδια περίοδο του 2022, καταλαμβάνοντας την 7η θέση στην ΕΕ-27, 7 θέσεις πιο ψηλά από τον μέσο όρο (-10.9%)[2]. Ωστόσο, φαίνεται πως η σχετική θέση της Ελλάδας στη κατάταξη της ΕΕ-27 επιδεινώνεται με την πάροδο των μηνών, καθώς καταλαμβάνει όλο και χαμηλότερη θέση. Έτσι, ενώ το πρώτο τρίμηνο του 2023 ήταν στην 1η θέση όσον αφορά τη μείωση της κατανάλωσης, στο πεντάμηνο έπεσε στην 4η, στο επτάμηνο στην 5η και στο οκτάμηνο στην 7η. Αξιοσημείωτο είναι επίσης το γεγονός ότι στο οκτάμηνο του 2023 6 χώρες εμφάνισαν αύξηση στη χρήση αερίου συγκριτικά με την ίδια περίοδο του 2022, ενώ τους προηγούμενους μήνες οι χώρες αυτές ήταν μία ή δυο.
Όσον αφορά τον μέσο όρο της πενταετίας ελάχιστα μεγαλύτερη ήταν η μείωση που πέτυχε η Ελλάδα σε σχέση με την ΕΕ-27. Πιο συγκεκριμένα, με -16.2% η Ελλάδα βρέθηκε στη 14η θέση λίγο πιο ψηλά από τον μέσο όρο της ΕΕ-27 (-15.6%) που κατέλαβε την 16η θέση. Η χώρα με τη μεγαλύτερη μείωση ήταν η Λετονία (-46%), ενώ ακολούθησε η Λιθουανία με ελάχιστη διαφορά (-45.7%) και η Ολλανδία (-38.7%).
Μπορείτε να διαβάσετε τις αναλύσεις των υπόλοιπων μηνών εδώ.
[1] Συνολικά οι εισαγωγές από τη Ρωσία ήταν υψηλότερες τον Ιούλιο του 2023, αλλά ένα μεγάλο τμήμα αυτών εξήχθη στη Βουλγαρία, με αποτέλεσμα να χρησιμοποιηθούν για εγχώρια κατανάλωση μόλις 2.24 TWh.
[2] Μερικά από τα δεδομένα της Eurostat, ειδικά των τελευταίων μηνών, είναι προσωρινά (provisional) και θα οριστικοποιηθούν τους επόμενους μήνες. H Κύπρος δεν έχει συμπεριληφθεί στη σύγκριση, καθώς έχει μηδενική κατανάλωση αερίου. Επίσης, δεν έχει συμπεριληφθεί η Μάλτα και η Σλοβενία εξαιτίας πολύ μεγάλης αύξησης στο ποσοστό της κατανάλωσης.
