Άρθρο γνώμης του Νίκου Μάντζαρη σχετικά με την αναγκαιότητα αλλαγής σχεδιασμού σε ό,τι αφορά τη νέα, υπό κατασκευή, λιγνιτική μονάδα της ΔΕΗ “Πτολεμαΐδα 5”, όπως αυτή επιβάλλεται από τη μη έγκριση του μόνιμου μηχανισμού αποζημίωσης επάρκειας ισχύος ως την 4η Ιουλίου 2019 που τέθηκε σε ισχύ ο νέος ευρωπαικός Κανονισμός για τη λειτουργία της αγοράς ηλεκτρικής ενέργειας, ο οποίος απαγορεύει τις επιδοτήσεις σε νέες λιγνιτικές μονάδες.
Το άρθρο δημοσιεύτηκε στις 5 Ιουλίου 2019 στο energypress.gr με τον τίτλο:
Αλλαγή πλεύσης για την Πτολεμαΐδα 5
(ακολουθεί το άρθρο)
Όπως όλα δείχνουν, η πολυαναμενόμενη έγκριση από την Κομισιόν του μηχανισμού που θα επέτρεπε την επιδότηση της νέας, υπό κατασκευή λιγνιτικής μονάδας της ΔΕΗ «Πτολεμαΐδα 5», δεν ήρθε. Η αλλαγή στον σχεδιασμό της λιγνιτικής αυτή μονάδας, συνολικού κόστους κατασκευής τουλάχιστον €1,4 δις, είναι πλέον επιβεβλημένη.
Στις 4 Ιουλίου τέθηκε σε ισχύ ο νέος ευρωπαϊκός Κανονισμός για τη λειτουργία της αγοράς ηλεκτρικής ενέργειας ο οποίος, μεταξύ άλλων, επιβάλλει και τη σταδιακή κατάργηση όλων των επιδοτήσεων προς μονάδες που καίνε άνθρακα (λιγνίτη και κάρβουνο).
Για υφιστάμενες ανθρακικές μονάδες ο Κανονισμός επιτρέπει τις επιδοτήσεις μέσω μηχανισμών διασφάλισης ισχύος το αργότερο ως τον Ιούνιο του 2025, ενώ τις απαγορεύει πλήρως για τις νέες μονάδες, όπως η «Πτολεμαΐδα 5».
Ο Κανονισμός προσφέρει μία και μόνο δυνατότητα εξαίρεσης από αυτούς τους νέους κανόνες. Τα Κράτη Μέλη που είχαν μηχανισμό διασφάλισης ισχύος σε λειτουργία πριν να τεθεί σε ισχύ ο νέος Κανονισμός μπορούν να επιδοτούν νέες λιγνιτικές μονάδες, με την προϋπόθεση ότι οι σχετικές συμβάσεις θα υπογραφούν το αργότερο ως το τέλος του 2019.
Η Πολωνία και η Ιταλία για παράδειγμα έχουν τη δυνατότητα αξιοποίησης αυτής της εξαίρεσης καθώς η Ευρωπαϊκή Επιτροπή ενέκρινε τους αντίστοιχους μηχανισμούς διασφάλισης ισχύος πολύ πριν την 4η Ιουλίου 2019. Κι ενώ η Πολωνία επέλεξε και αξιοποιεί ήδη από το 2018 την εξαίρεση επιδοτώντας με χρήματα των πολιτών ανθρακικές μονάδες, η Ιταλία αποφάσισε να τροποποιήσει τον δικό της μηχανισμό ώστε να συμμορφώνεται πλήρως με τον νέο Κανονισμό.
Η περίπτωση της Ελλάδας είναι διαφορετική.
Η πρόσφατη δραματική έκκληση του προέδρου της ΔΕΗ προς την Επίτροπο Ανταγωνισμού Margrethe Vestager να εγκρίνει τον ελληνικό μηχανισμό διασφάλισης ισχύος πριν να τεθεί σε ισχύ ο νέος ευρωπαϊκός Κανονισμός, δεν εισακούστηκε καθώς, μέχρι σήμερα, η αρμόδια Γενική Διεύθυνση Ανταγωνισμού της Ευρωπαϊκής Επιτροπής δεν έχει εγκρίνει τον ελληνικό μηχανισμό διασφάλισης ισχύος. Επομένως, οι επιδοτήσεις που αυτός περιλαμβάνει προς τη λιγνιτική βιομηχανία, και δη προς την «Πτολεμαΐδα 5» οι οποίες βρίσκονται σε αντίθεση με τις προβλέψεις του νέου Κανονισμού, δεν μπορούν να εφαρμοστούν.
Με άλλα λόγια, η μη έγκριση του ελληνικού μηχανισμού από την Επιτροπή ως την 4η Ιουλίου σημαίνει ότι είναι πλέον αδύνατον να επιδοτηθεί η «Πτολεμαΐδα 5», όπως άλλωστε παραδέχεται και ο ίδιος ο πρόεδρος της ΔΕΗ στην επιστολή-έκκλησή του προς την αρμόδια Επίτροπο.
Η επιδότηση αυτή, το πολύ €42,9 εκ. τον χρόνο για 10 χρόνια (σύμφωνα με το ελληνικό σχέδιο), δεν θα διέσωζε έτσι κι αλλιώς τα οικονομικά της νέας μονάδας. Μόνο το ετήσιο κόστος των εκπομπών CO2 για τη νέα μονάδα θα κυμαινόταν μεταξύ €110 εκ και € 130 εκ. με βάση ακόμα και τις κατά πολλούς συντηρητικές εκτιμήσεις για την εξέλιξη των τιμών CO2 την επόμενη δεκαετία που περιλαμβάνονται στο Εθνικό Σχέδιο για την Ενέργεια και το Κλίμα (ΕΣΕΚ).
Η εξέλιξη όμως αυτή δημιουργεί νέα δεδομένα για τη μεγαλύτερη ενεργειακή επένδυση της χώρας καθώς η στέρηση αυτής της επιδότησης, θέτει εν αμφιβόλω ακόμα και την ολοκλήρωση της κατασκευής για την οποία, σύμφωνα με την επιστολή του προέδρου της ΔΕΗ, απαιτούνται ακόμα €450 εκ (περίπου όσα και τα συνολικά έσοδα από την επιδότηση σε βάθος δεκαετίας).
Είναι πλέον προφανές ότι οι κινήσεις ΔΕΗ και κυβέρνησης γύρω από το θέμα «Πτολεμαΐδα 5» που όλα αυτά τα χρόνια εστίασαν στη διεκδίκηση εξαιρέσεων όπως τα δωρεάν δικαιώματα εκπομπών και οι μηχανισμοί διασφάλισης ισχύος, απέτυχαν.
Η ολέθρια αυτή στρατηγική και η επιμονή στην πανάκριβη νέα λιγνιτική μονάδα σε μια περίοδο που ολόκληρη η ευρωπαϊκή ενεργειακή και κλιματική πολιτική άλλαζε άρδην, μετέτρεψε την Πτολεμαΐδα 5 σε μια ωρολογιακή βόμβα που απειλεί να ανατινάξει τη μεγαλύτερη επιχείρηση της χώρας. Οι έλληνες καταναλωτές ηλεκτρικής ενέργειας θα είναι οι παράπλευρες απώλειες.
Είναι λοιπόν απολύτως αναγκαίο η νέα κυβέρνηση που θα προκύψει από τις εκλογές της 7ης Ιουλίου να αλλάξει πορεία. Προτού εκταμιευτεί το επόμενο ευρώ για αυτό το έργο, κυβέρνηση, ΔΕΗ και κατασκευαστική εταιρία πρέπει να αναζητήσουν εναλλακτικές λύσεις και στη συνέχεια να τις διαπραγματευτούν με τη Γερμανική τράπεζα KfW που χρηματοδοτεί το έργο κατά το ήμισυ.
Η Πτολεμαΐδα 5 δεν μπορεί να προχωρήσει άλλο πλέον με τη μορφή που σχεδιάστηκε.