Σύμφωνα με τα τελευταία διαθέσιμα δεδομένα ηλεκτροπαραγωγής (Απρίλιος 2023 για το διασυνδεμένο δίκτυο και Μάρτιος 2023 για τα μη διασυνδεδεμένα νησιά) και αυτά των ετήσιων εκπομπών CO2 από το ΣΕΔΕ (2022), εκτιμώνται οι μηνιαίες εκπομπές από κάθε μονάδα παραγωγής ηλεκτροπαραγωγής της Ελλάδας, ακολουθώντας τη μεθοδολογία και τις παραδοχές που παρουσιάζονται εδώ.
Εκπομπές ανά καύσιμο
Συνολικά τους τέσσερις πρώτους μήνες του 2023 εκπέμφθηκαν 4.77 εκ. τόνοι CO2 για την παραγωγή ηλεκτρισμού. Το 52.4% προέρχεται από λιγνιτικές μονάδες (2.5 εκ. τόνοι), το 34.3% από μονάδες ορυκτού αερίου (1.64 εκ. τόνοι) και το 13.3% από πετρελαϊκές μονάδες (0.64 εκ. τόνοι). Η πρωτοκαθεδρία του λιγνίτη στις εκπομπές υπάρχει παρά τη σαφώς μικρότερη ηλεκτροπαραγωγή του σε σχέση με το ορυκτό αέριο. Το πρώτο τετράμηνο του 2023 ο λιγνίτης συνεισέφερε 1721 GWh, ηλεκτρικής ενέργειας, ποσότητα περισσότερο από υποδιπλάσια αυτής από ορυκτό αέριο (3852 GWh), αντικατοπτρίζοντας τον πολύ υψηλότερο συντελεστή εκπομπών των λιγνιτικών μονάδων.
Οι συνολικές εκπομπές μειώθηκαν κατά 21.5% σε σχέση με την ίδια περίοδο του 2022, συνεχίζοντας την πτωτική πορεία και από τα τρία καύσιμα με μεγαλύτερη αυτή από το ορυκτό αέριο (-0.84 εκ. τόνοι ή -33.8%), το οποίο έχει τη δεύτερη χαμηλότερη επίδοση σε εκπομπές συγκριτικά με το πρώτο τετράμηνο των τελευταίων πέντε ετών, καθώς οι χαμηλότερες εκπομπές σημειώθηκαν το 2018 (1.5 εκ. τόνοι). Η μικρότερη μείωση ποσοστιαία (-7.7%) αλλά και σε απόλυτη τιμή (-0.21 εκ. τόνοι) προήλθε από τον λιγνίτη, ακολουθώντας τη μικρή μείωση της συνεισφοράς του καυσίμου στην ηλεκτροπαραγωγή κατά 2.8% το πρώτο τετράμηνο του 2023 συγκριτικά με την ίδια περίοδο του προηγούμενου έτους. Οι εκπομπές από τις πετρελαϊκές μονάδες εκτιμάται ότι μειώθηκαν κατά 0.26 εκ. τόνους (-29.1%) σε σχέση με την ίδια περίοδο του 2022 .
Ακόμα μεγαλύτερη μείωση υπήρξε σε σχέση με τον μέσο όρο της πενταετίας (-39.6%), όπου οι συνολικές εκπομπές του τομέα της ηλεκτροπαραγωγής και από τα τρία καύσιμα ήταν 7.9 εκ. τόνοι το πρώτο τετράμηνο του έτους. Σε αυτό συνέβαλε πρωτίστως η μείωση της λιγνιτικής παραγωγής με αποτέλεσμα τη μείωση των εκπομπών από τις λιγνιτικές μονάδες κατά 2.4 εκ. τόνους (-48.7%) το πρώτο τετράμηνο του έτους σε σχέση με τον μέσο όρο της πενταετίας (4.87 εκ. τόνοι), στην αρχή της οποίας οι εκπομπές του λιγνίτη ήταν σχεδόν τριπλάσιες (7.1 εκ. τόνοι το 2018). Τη δεύτερη μεγαλύτερη συνεισφορά στη μείωση των εκπομπών μετά τον λιγνίτη είχαν οι μονάδες με καύσιμο το ορυκτό αέριο, οι οποίες περιόρισαν τις εκπομπές τους κατά 0.48 εκ. τόνους (-22.7%) σε σχέση με τον μέσο όρο της πενταετίας ενώ ακολούθησαν οι εκπομπές από τις πετρελαϊκές μονάδες με μείωση 0.28 εκ. τόνους (-30.4%).
Οι εκπομπές ανά σταθμό ηλεκτροπαραγωγής
Σε ό,τι αφορά τον επιμερισμό των εκπομπών στους σταθμούς ηλεκτροπαραγωγής πρώτος, με μεγάλη διαφορά, συνέχισε να είναι ο λιγνιτικός ατμοηλεκτρικός σταθμός (ΑΗΣ) του Αγίου Δημητρίου, με αθροιστικές εκπομπές το πρώτο τετράμηνο του 2023 1.71 εκ. τόνους, οι οποίες προήλθαν κυρίως από τη μονάδα V (77%) και λιγότερο από τις III-IV (23%). Στη 2η θέση βρίσκεται η νέα λιγνιτική μονάδα της ΔΕΗ «Πτολεμαΐδα 5» με 0.35 εκ. τόνους, η οποία παρά τη μείωση της συνεισφοράς στην ηλεκτροπαραγωγή τον Απρίλιο σε σχέση με τους δύο προηγούμενους μήνες, κατέχει μερίδιο στη λιγνιτική ηλεκτροπαραγωγή 20.6% για το πεντάμηνο, από την έναρξη της δοκιμαστικής της λειτουργίας τον Δεκέμβριο 2022 μέχρι και τον Απρίλιο 2023. Τρίτος σε εκπομπές λιγνιτικός σταθμός αλλά τέταρτος στη γενική κατάταξη με 0.26 εκ τόνους και ελάχιστη διαφορά μόλις 638 τόνων από τον προηγούμενο (η μονάδα ορυκτού αερίου Μεγαλόπολη V) ήταν η Μεγαλόπολη IV. Aθροιστικά μόνο οι 3 αυτοί λιγνιτικοί σταθμοί εξέπεμψαν 2.32 εκ. τόνους το πρώτο τρίμηνο του 2023, ποσότητα που αντιπροσωπεύει το 56.3% των συνολικών εκπομπών από τους 17 θερμικούς σταθμούς παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας του διασυνδεδεμένου δικτύου της χώρας.
Στην 3η θέση της κατάταξης των μεγαλύτερων ρυπαντών στην ηλεκτροπαραγωγή και στην 1η ανάμεσα στις μονάδες ορυκτού αερίου βρίσκεται ο σταθμός «Μεγαλόπολη V» με εκπομπές 0.26 εκ τόνων. Ακολουθεί η μονάδα συμπαραγωγής ηλεκτρισμού και θερμότητας υψηλής απόδοσης (ΣΗΘΥΑ) της Αλουμίνιον με 0.22 εκ. τόνους. Στην 6η θέση της γενικής κατάταξης ανέβηκε ο σταθμός αερίου του Λαυρίου IV-V με 0.19 εκ. τόνους, ο οποίος τον προηγούμενο μήνα βρισκόταν στη 10η θέση.
Στα Μη Διασυνδεμένα Νησιά την πρωτιά σε εκπομπές διατηρούν οι πετρελαϊκοί σταθμοί που βρίσκονται στην Κρήτη (Αθερινόλακκος, Λινοπεράματα και Χανιά) με συνολικές εκπομπές 0.32 εκ. τόνους στο πρώτο τρίμηνο του 2023, ποσότητα που αντιπροσωπεύει το 50.3% των συνολικών εκπομπών από πετρελαϊκούς σταθμούς στα μη διασυνδεδεμένα νησιά.
Οι εκπομπές των θερμικών μονάδων της ΔΕΗ
Το 2021 η ΔΕΗ σύναψε τρία ομολογιακά δάνεια που περιείχαν ρήτρες βιωσιμότητας. Σύμφωνα με τα δύο πρώτα συνολικού ύψους 775 εκ. €, οι εκπομπές από τις θερμικές μονάδες της ΔΕΗ θα έπρεπε να μειωθούν κατά 40% το 2022 σε σχέση με τα επίπεδα του 2019, ενώ η ρήτρα βιωσιμότητας του τρίτου ομολογιακού δανείου ύψους 500 εκ. €, επέβαλε μείωση κατά 57% το 2023 σε σχέση με τα επίπεδα του 2019.
Με βάση τα δεδομένα του ΣΕΔΕ για όλες τις θερμικές μονάδες της ΔΕΗ το 2022 οι συνολικές εκπομπές ήταν 14.92 εκ. τόνοι, μια μείωση της τάξης του 35.3% σε σχέση με τα επίπεδα του 2019 (23.09 εκ. τόνοι), περίπου 4.7 ποσοστιαίες μονάδες ή 1.07 εκ. τόνους CO2 μακριά από τον στόχο του -40% (13.85 εκ. τόνοι) που αντιστοιχεί στη ρήτρα βιωσιμότητας των δύο πρώτων ομολογιακών δανείων.
Σχετικά με το τρίτο ομολογιακό δάνειο που αφορά την κλιματική επίδοση της ΔΕΗ το 2023, οι εκπομπές των θερμικών μονάδων της επιχείρησης για τους τέσσερις πρώτους μήνες του 2023 εκτιμώνται σε 3.78 εκ. τόνους. Δεδομένου ότι η ρήτρα βιωσιμότητας του -57% απαιτεί τον περιορισμό των εκπομπών στους 9.93 εκ. τόνους για το 2023, ο προϋπολογισμός άνθρακα που απομένει στην επιχείρηση ως το τέλος του έτους είναι 6.14 εκ. τόνοι. Συνεπώς, ως τον Απρίλιο του 2023 η ΔΕΗ έχει ξοδέψει το 38.1% του συνολικού προϋπολογισμού άνθρακα του έτους. Αν συνεχίσει να εκπέμπει με τον ίδιο ρυθμό, τότε θα παραβιάσει τη ρήτρα βιωσιμότητας και για το 2023 καθώς ο προϋπολογισμός άνθρακα των θερμικών της μονάδων προβλέπεται να εξαντληθεί στα μέσα Οκτωβρίου του 2023, σχεδόν δύο μήνες πριν το τέλος του έτους Συγκριτικά με τον προηγούμενο μήνα που προέβλεπε εξάντληση του «αποθέματος» εκπομπών της ΔΕΗ τον Σεπτέμβριο, παρατηρείται πρόοδος η οποία αποδίδεται κυρίως στη συνέχιση της μείωσης της λιγνιτικής παραγωγής.
Μπορείτε να δείτε την εξέλιξη των εκπομπών του τομέα της ηλεκτροπαραγωγής από το 2013 ως σήμερα και να διαβάσετε τις αναλύσεις προηγούμενων μηνών εδώ.
