Παρά τη μεγάλη ανάπτυξη και ζήτηση για φωτοβολταϊκά σε στέγες κατοικιών, τα κράτη μέλη της ΕΕ μένουν πίσω από τις εξελίξεις, σύμφωνα με την επικαιροποιημένη έκθεση «Engaging citizens and local communities in the solar revolution – An Update» για 11 κράτη μέλη (Βουλγαρία, Γαλλία, Γερμανία, Ελλάδα, Ισπανία, Ιταλία, Λετονία, Λιθουανία, Πορτογαλία, Ρουμανία και Σουηδία).
Η έκθεση δημοσιεύθηκε από το Climate Action Network (CAN) Europe, με τη συμβολή του Green Tank, σχεδόν δύο χρόνια μετά την εκκίνηση της πρωτοβουλίας Rooftop Solar Initiative και της Στρατηγικής της ΕΕ για την ηλιακή ενέργεια στο πλαίσιο του REPowerEU.
Ένα από τα βασικά συμπεράσματα είναι ότι οι εγκαταστάσεις φωτοβολταϊκών σε στέγες κατοικιών έχουν αυξηθεί κατά 54% σε ετήσια βάση στην Ευρωπαϊκή Ένωση. Παρ’ όλα αυτά, πολλά κράτη μέλη δεν έχουν ακόμη καθαρή στρατηγική, επαρκή χωρητικότητα δικτύου ή εξειδικευμένο εργατικό δυναμικό για να ανταποκριθεί στην αυξημένη ζήτηση.
Από τα 11 κράτη μέλη της ΕΕ που εξετάστηκαν, η Γαλλία και η Λιθουανία ξεχωρίζουν για τη διευκόλυνση της δυνητικής ανάπτυξης των φωτοβολταϊκών σε στέγες, παρά το γεγονός ότι η Γαλλία υστερεί στον αριθμό των φωτοβολταϊκών σε στέγες που αναπτύσσονται.
Η Ελλάδα και η Ρουμανία έχουν σημειώσει τη μεγαλύτερη πρόοδο από το 2022, αλλά η Ρουμανία εξακολουθεί να είναι μία από τις χώρες που υστερούν στη δημιουργία ενός ευνοϊκού πλαισίου για την ανάπτυξη των φωτοβολταϊκών σε στέγες – κάτι που παρατηρείται και στην περίπτωση της Βουλγαρίας. Η μόνη χώρα που έχει υποχωρήσει τα τελευταία δύο χρόνια είναι η Σουηδία.
Η πρόοδος της Ελλάδας
Στον πίνακα της κατάταξης, η Ελλάδα μοιράζεται με την Ιταλία την 3η θέση με βαθμολογία 18*.
Στα θετικά για την Ελλάδα, αναφέρεται ο φιλόδοξος στόχος των 13.4 GW από ηλιακή ενέργεια στο ΕΣΕΚ, καθώς και το γεγονός ότι είναι από τις χώρες με τον μεγαλύτερο αριθμό ενεργειακών κοινοτήτων. Συμπεριλαμβάνονται επίσης η εξασφάλιση κινήτρων και οι πρωτοβουλίες να αντιμετωπιστούν τα προβλήματα που προκαλεί η έλλειψη διαθεσιμότητας δικτύου, καθώς σημειώνεται ολοένα και αυξανόμενο ενδιαφέρον πολιτών.
Aπό την άλλη, οι περιορισμοί στη διαθεσιμότητα του ηλεκτρικού δικτύου, οι καθυστερήσεις στην εφαρμογή των έξυπνων μετρητών και η μη εφαρμογή μέτρων ενεργειακού διαμοιρασμού εκτός του θεσμού των ενεργειακών κοινοτήτων αποτελούν τροχοπέδη στην καλή πορεία της χώρας.
«Η Ελλάδα έχει σημειώσει μεγάλη πρόοδο στην ανάπτυξη έργων ηλιακής ενέργειας τα τελευταία χρόνια, ενώ το ενδιαφέρον πολιτών και επιχειρήσεων να γίνουν παραγωγοί ενέργειας έχει εκτιναχθεί, ειδικά κατά την περίοδο της ενεργειακής κρίσης. Για να ενισχυθεί περαιτέρω η συμμετοχή των πολιτών στην ενεργειακή μετάβαση, η Πολιτεία πρέπει να παρέχει επιπλέον οικονομικά κίνητρα, να εξασφαλίσει επαρκή χωρητικότητα δικτύου και να θέσει ποσοτικούς στόχους για την αυτοπαραγωγή από νοικοκυριά και ενεργειακές κοινότητες στο αναθεωρημένο ΕΣΕΚ», δήλωσε σχετικά η Ιωάννα Σούκα, αναλύτρια δεδομένων του Green Tank.
Oι προτάσεις για φωτοβολταϊκά χωρίς «σύννεφα»
Συνολικά, τα περισσότερα κράτη μέλη έχουν σημειώσει πρόοδο όσον αφορά στην προώθηση και τη διευκόλυνση της διάδοσης των φωτοβολταϊκών σε στέγες για τα νοικοκυριά.
Ωστόσο, υπάρχουν ακόμη σημαντικά περιθώρια βελτίωσης. Η αύξηση της χωρητικότητας του δικτύου, η προώθηση του διαμοιρασμού ενέργειας, η ανάπτυξη των ενεργειακών κοινοτήτων, η εγκατάσταση έξυπνων μετρητών, η περαιτέρω ευαισθητοποίηση του κοινού και η εισροή εξειδικευμένων εργαζομένων στον τομέα θεωρούνται απαραίτητα βήματα για να γίνουν ακόμα πιο διαδεδομένα τα φωτοβολταϊκά.
Καθώς λοιπόν ο τομέας βρίσκεται σε άνθηση, το CAN Europe υπογραμμίζει την ανάγκη για συνεκτικές στρατηγικές, ενισχυμένη διακυβέρνηση και στοχευμένη υποστήριξη για την αξιοποίηση του πλήρους δυναμικού των φωτοβολταϊκών σε στέγες για την επίτευξη μιας γρήγορης και δίκαιης μετάβασης στις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας, με επίκεντρο τους πολίτες και τις κοινότητες.
Η έκθεση δημοσιεύθηκε στις 4 Απριλίου 2024 και είναι διαθέσιμη στα αγγλικά εδώ.
Περισσότερες πληροφορίες για τις επιδόσεις της κάθε χώρας είναι διαθέσιμες εδώ.
* Η βαθμολογία των κρατών μελών βασίζεται σε ποιοτικές πληροφορίες από το Green Tank και άλλους οργανισμούς-μέλη του CAN Europe. Καθένα από τα 11 κράτη μέλη αξιολογείται με βάση έξι βασικούς τομείς: διακυβέρνηση, κίνητρα & προγράμματα στήριξης, διαδικασίες αδειοδότησης, διαμοιρασμός ενέργειας & συλλογική αυτοκατανάλωση, ενεργειακές κοινότητες, καθώς και πρόσθετα μέτρα που εφαρμόζονται ή όχι (π.χ. εκστρατείες ευαισθητοποίησης του κοινού, προγράμματα κατάρτισης για την αντιμετώπιση της έλλειψης ειδικευμένων εργαζομένων στον τομέα, εξάπλωση έξυπνων μετρητών στα νοικοκυριά).
