Σύμφωνα με τα τελευταία διαθέσιμα δεδομένα ηλεκτροπαραγωγής (Αύγουστος 2023 για το διασυνδεμένο δίκτυο και Ιούλιος 2023 για τα μη διασυνδεδεμένα νησιά) και αυτά των ετήσιων εκπομπών CO2 από το ΣΕΔΕ (2022), εκτιμώνται οι μηνιαίες εκπομπές από κάθε μονάδα παραγωγής ηλεκτροπαραγωγής της Ελλάδας, ακολουθώντας τη μεθοδολογία και τις παραδοχές που παρουσιάζονται εδώ.
Εκπομπές ανά καύσιμο
Συνολικά τους οκτώ πρώτους μήνες του 2023 εκπέμφθηκαν 10.17 εκ. τόνοι CO2 για την παραγωγή ηλεκτρισμού. Το 42.5% προέρχεται από λιγνιτικές μονάδες (4.32 εκ. τόνοι), το 39.4% από μονάδες ορυκτού αερίου (4.01 εκ. τόνοι) και το 18.1% από πετρελαϊκές μονάδες (1.85 εκ. τόνοι). Οι εκπομπές από λιγνίτη συνεχίζουν να υπερτερούν έναντι αυτών από ορυκτό αέριο, ωστόσο η διαφορά τους ολοένα και μειώνεται, καθώς ο λιγνίτης υποχωρεί στο μίγμα ηλεκτροπαραγωγής. Συγκεκριμένα το ορυκτό αέριο παρήγαγε τριπλάσια ηλεκτρική ενέργεια από τον λιγνίτη τους πρώτους οκτώ μήνες του 2023, ενώ οι εκπομπές CO2 του ήταν 0.31 εκ. τόνους λιγότερες από αυτές του λιγνίτη.
Οι συνολικές εκπομπές του τομέα μειώθηκαν κατά 3.51 εκ. τόνους ή 25.6% σε σχέση με την ίδια περίοδο του 2022, ως αποτέλεσμα της πτωτικής πορείας των εκπομπών και από τα τρία ορυκτά καύσιμα. Η μεγαλύτερη μείωση παρατηρήθηκε στις λιγνιτικές μονάδες (-1.78 εκ. τόνοι ή -29.2% σε σχέση με το 2022), αντιστρέφοντας την τάση που υπήρχε μέχρι και τον Ιούλιο στις αθροιστικές εκπομπές, όπου η μεγαλύτερη μείωση προερχόταν από το ορυκτό αέριο. Ακολούθησαν σε μείωση οι εκπομπές από ορυκτό αέριο (-1.46 εκ. τόνοι ή -26.7%), ενώ η μικρότερη μείωση προήλθε από τις πετρελαϊκές μονάδες, των οποίων οι εκπομπές εκτιμάται ότι μειώθηκαν κατά 0.27 εκ. τόνους (-12.7%) σε σχέση με την ίδια περίοδο του 2022.
Ακόμα μεγαλύτερη μείωση υπήρξε σε σχέση με τον μέσο όρο της πενταετίας (-36.8%), όπου οι συνολικές εκπομπές του τομέα της ηλεκτροπαραγωγής και από τα τρία καύσιμα ήταν 16.1 εκ. τόνοι τους πρώτους οκτώ μήνες του έτους. Σε αυτό συνέβαλε πρωτίστως η μείωση της λιγνιτικής παραγωγής που είχε σαν αποτέλεσμα τη μείωση των εκπομπών από τις λιγνιτικές μονάδες κατά 4.9 εκ. τόνους (-53.1%) το οκτάμηνο του έτους σε σχέση με τον μέσο όρο της πενταετίας (9.21 εκ. τόνοι). Σημειώνεται ότι στην αρχή της πενταετίας (2018) οι εκπομπές του λιγνίτη (16.05 εκ. τόνοι) ήταν σχεδόν τέσσερις φορές περισσότερες από αυτές του 2023. Τη δεύτερη μεγαλύτερη συνεισφορά στη μείωση των εκπομπών μετά τον λιγνίτη είχαν οι μονάδες με καύσιμο το ορυκτό αέριο, οι οποίες περιόρισαν τις εκπομπές τους κατά 0.71 εκ. τόνους (-15%) σε σχέση με τον μέσο όρο της πενταετίας, ενώ ακολούθησαν οι εκπομπές από τις πετρελαϊκές μονάδες με μείωση 0.32 εκ. τόνους (-14.8%).
Μπορείτε να δείτε τη συνολική πορεία των εκπομπών CO2 ανά καύσιμο από το 2013 ως σήμερα σε αυτόν τον σύνδεσμο.
Οι εκπομπές ανά σταθμό ηλεκτροπαραγωγής
Σε ό,τι αφορά τον επιμερισμό των εκπομπών στους σταθμούς ηλεκτροπαραγωγής, πρώτος, με μεγάλη διαφορά, συνέχισε να είναι ο λιγνιτικός ατμοηλεκτρικός σταθμός (ΑΗΣ) του Αγίου Δημητρίου, με αθροιστικές εκπομπές το οκτάμηνο του 2023 2.52 εκ. τόνους. Τον Αύγουστο λειτούργησαν όλες οι μονάδες του εκτός από την πρώτη (II-V), με αρκετά χαμηλούς ωστόσο συντελεστές χρησιμοποίησης, αποδίδοντας 113 GWh συνολικά. Στη 2η θέση βρέθηκε ξανά η νέα λιγνιτική μονάδα της ΔΕΗ «Πτολεμαΐδα 5» (0.91 εκ. τόνοι), η οποία από τον Ιούνιο χρησιμοποιείται ως η κύρια μονάδα λιγνιτικής παραγωγής, με σημαντικά αυξημένη ηλεκτροπαραγωγή σε σχέση με τον Άγιο Δημήτριο. Μάλιστα τον Αύγουστο του 2023, είχε τον μεγαλύτερο συντελεστή χρησιμοποίησης σε σχέση με τους άλλους μήνες του έτους (36.1%), παράγοντας 165 GWh. Την πρώτη τριάδα των λιγνιτικών σταθμών συμπλήρωσε ο λιγνιτικός σταθμός της Μεγαλόπολης IV, ο οποίος αν και τέταρτος στη γενική κατάταξη εξέπεμψε 0.52 εκ. τόνους. Αθροιστικά με τους δύο πρώτους ήταν υπεύθυνοι για 4 εκ. τόνους το οκτάμηνο του 2023. Όλοι μαζί οι λιγνιτικοί σταθμοί (συμπεριλαμβανομένου του Μελίτη Ι), αντιπροσωπεύουν λίγο περισσότερο από το μισό (51.9%) των συνολικών εκπομπών από τους 17 θερμικούς σταθμούς παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας του διασυνδεδεμένου δικτύου της χώρας (8.33 εκ. τόνους).
Στην 3η θέση της κατάταξης των μεγαλύτερων ρυπαντών στην ηλεκτροπαραγωγή βρέθηκε ο σταθμός ορυκτού αερίου «Μεγαλόπολη V» με εκπομπές 0.67 εκ. τόνους, του οποίου η ηλεκτροπαραγωγή ακολουθεί αυξητική τάση από τον Απρίλιο του 2023, καταγράφοντας τον Αύγουστο την υψηλότερη του έτους (344.7 GWh). Ακολούθησε ο σταθμός αερίου Λαύριο IV-V με 0.46 εκ. τόνους, ο οποίος ανέβηκε κατά μία θέση στην κατάταξη, ενώ έκτη βρέθηκε η μονάδα συμπαραγωγής ηλεκτρισμού και θερμότητας υψηλής απόδοσης (ΣΗΘΥΑ) της Αλουμίνιον με 0.43 εκ. τόνους.
Στα Μη Διασυνδεμένα Νησιά την πρωτιά σε εκπομπές κατείχαν δύο από τους τρεις πετρελαϊκούς σταθμούς που βρίσκονται στην Κρήτη (Αθερινόλακκος και Λινοπεράματα) με συνολικές εκπομπές 0.7 εκ. τόνους τους οκτώ πρώτους μήνες του 2023. Μάλιστα ο Αθερινόλακκος (0.39 εκ. τόνοι) σκαρφάλωσε στην 8η θέση αφήνοντας πίσω 4 σταθμούς ορυκτού αερίου και έναν λιγνιτικό. Ακολούθησε ο σταθμός της Σορωνής στη Ρόδο (0.21 εκ. τόνοι), εκπέμποντας λίγο περισσότερο από τον πετρελαϊκό σταθμό των Χανίων (0.18 εκ. τόνοι). Αθροιστικά οι τέσσερις πρώτοι σε εκπομπές πετρελαϊκοί σταθμοί αντιπροσωπεύουν το 60% σχεδόν (59.2%) των συνολικών εκπομπών στα μη διασυνδεδεμένα νησιά.
Οι εκπομπές των θερμικών μονάδων της ΔΕΗ
Το 2021 η ΔΕΗ σύναψε τρία ομολογιακά δάνεια που περιείχαν ρήτρες βιωσιμότητας. Σύμφωνα με τα δύο πρώτα συνολικού ύψους 775 εκ. €, οι εκπομπές από τις θερμικές μονάδες της ΔΕΗ θα έπρεπε να μειωθούν κατά 40% το 2022 σε σχέση με τα επίπεδα του 2019, ενώ η ρήτρα βιωσιμότητας του τρίτου ομολογιακού δανείου ύψους 500 εκ. €, επέβαλε μείωση κατά 57% το 2023 σε σχέση με τα επίπεδα του 2019.
Με βάση τα δεδομένα του ΣΕΔΕ για όλες τις θερμικές μονάδες της ΔΕΗ το 2022 οι συνολικές εκπομπές ήταν 14.92 εκ. τόνοι, μια μείωση της τάξης του 35.3% σε σχέση με τα επίπεδα του 2019 (23.09 εκ. τόνοι), περίπου 4.7 ποσοστιαίες μονάδες ή 1.07 εκ. τόνους CO2 μακριά από τον στόχο του -40% (13.85 εκ. τόνοι) που αντιστοιχεί στη ρήτρα βιωσιμότητας των δύο πρώτων ομολογιακών δανείων.
Σχετικά με το τρίτο ομολογιακό δάνειο που αφορά την κλιματική επίδοση της ΔΕΗ το 2023, οι εκπομπές των θερμικών μονάδων της επιχείρησης για τους οκτώ πρώτους μήνες του 2023 εκτιμώνται σε 7.76 εκ. τόνους, σημειώνοντας ιστορικό χαμηλό. Εμφανίζονται μειωμένες κατά 27.9% συγκριτικά με την ίδια περίοδο του 2022, όταν οι συνολικές εκπομπές των σταθμών της ΔΕΗ ήταν 10.76 εκ. τόνους. Παρά την πρόοδο αυτή όμως και δεδομένου ότι η ρήτρα βιωσιμότητας του -57% απαιτεί τον περιορισμό των εκπομπών στους 9.93 εκ. τόνους για όλο το 2023, ο προϋπολογισμός άνθρακα που απομένει στην επιχείρηση ως το τέλος του έτους είναι 2.17 εκ. τόνοι. Συνεπώς, μέχρι στιγμής η ΔΕΗ έχει ξοδέψει το 78.2% του συνολικού προϋπολογισμού άνθρακα του έτους. Αν συνεχίσει να εκπέμπει με τον ίδιο ρυθμό, τότε θα εξαντλήσει τον προϋπολογισμό άνθρακα των θερμικών της μονάδων στα μέσα Δεκεμβρίου, λίγο πριν το τέλος του έτους. Ωστόσο είναι εμφανής η πρόοδος της ΔΕΗ σε σχέση με τους πρώτους μήνες του έτους όπου προβλεπόταν εξάντληση του «αποθέματος» εκπομπών της ΔΕΗ ήδη από τον Σεπτέμβριο. Η πρόοδος αποδίδεται κυρίως στον περιορισμό των εκπομπών από τους λιγνιτικούς σταθμούς (-1.78 εκ. τόνους), δευτερευόντως τους σταθμούς ορυκτού αερίου ιδιοκτησίας της ΔΕΗ (-0.95 εκ. τόνους), και τέλος τους πετρελαϊκούς σταθμούς (-0.27 εκ. τόνους).
Μπορείτε να δείτε την εξέλιξη των εκπομπών του τομέα της ηλεκτροπαραγωγής από το 2013 ως σήμερα και να διαβάσετε τις αναλύσεις προηγούμενων μηνών εδώ.
