Τον Οκτώβριο καταγράφηκε το υψηλότερο μερίδιο ρωσικού αερίου από αγωγούς στις εισαγωγές (64.5%), από την έναρξη της ενεργειακής κρίσης το 2021. Μεγάλη αύξηση σημειώθηκε και στη συνολική κατανάλωση αερίου συγκριτικά με τον Οκτώβριο του 2022 (+60.9%). Αθροιστικά στο δεκάμηνο όμως η κατανάλωση μειώθηκε (-11.1%). Η χρήση αερίου στη βιομηχανία συνεχίζει να ακολουθεί ανοδική πορεία με αύξηση 70.3% το δεκάμηνο του 2023, σε σχέση με την ίδια περίοδο του 2022.
O μήνας Οκτώβριος
Σύμφωνα με τα τελευταία διαθέσιμα στοιχεία του ΔΕΣΦΑ τον Οκτώβριο του 2023, η συνολική εγχώρια κατανάλωση του αερίου ήταν 4.31 TWh, αυξημένη κατά 1.63 ΤWh σε σχέση με τον Οκτώβριο του 2022, όταν είχε σημειωθεί χαμηλό πενταετίας. Η αύξηση προήλθε αθροιστικά και από τους τρεις τομείς χρήσης. Μεγαλύτερη ήταν η αύξηση στον ηλεκτρισμό (+1.07 ΤWh), ενώ ακολούθησε σε αύξηση η βιομηχανία (+0.49 ΤWh) και έπειτα τα δίκτυα (+0.07 ΤWh). Ο Οκτώβριος ήταν ο δεύτερος σε σειρά μήνας που παρατηρήθηκε αύξηση στην κατανάλωση αερίου στον ηλεκτρισμό σε σχέση με τον αντίστοιχο μήνα του προηγούμενου έτους (+54.2%) και μάλιστα πολύ μεγαλύτερη από την αύξηση του Σεπτεμβρίου (+16%). Αξίζει να σημειωθεί πως εντείνεται η αύξηση της χρήσης του αερίου στη βιομηχανία· μάλιστα τον Οκτώβριο του 2023 ήταν περισσότερο από τριπλάσια, σε σχέση με την αντίστοιχη του περσινού Οκτωβρίου.
Αθροιστική επίδοση τους πρώτους δέκα μήνες
Συνολικά για τους πρώτους δέκα μήνες του 2023 η κατανάλωση αερίου ήταν 42.37 ΤWh, μειωμένη σε σχέση με τον μέσο όρο της πενταετίας κατά 6.24 TWh (ή -12.8%). Μικρότερη ήταν η μείωση σε σχέση με την αντίστοιχη περίοδο του προηγούμενου έτους (-5.29 TWh ή -11.1%), κάτι το οποίο συνέβη για πρώτη φορά για το 2023.
Σε σχέση με τον μέσο όρο της πενταετίας σημειώθηκε μείωση και στις τρεις χρήσεις του αερίου. Η μεγαλύτερη ποσοστιαία μείωση σημειώθηκε στη βιομηχανία (-32% ή -1.96 TWh), ακολούθησε ο ηλεκτρισμός (-12% ή -4 TWh) και έπειτα τα δίκτυα (-3.1% ή -0.28 TWh). Η εικόνα αυτή αλλάζει συγκρίνοντας το δεκάμηνο του 2023 με το αντίστοιχο του 2022, καθώς στη βιομηχανία σημειώθηκε μια πολύ μεγάλη ποσοστιαία αύξηση κατά 70.3% (+1.72 TWh), ενώ στον ηλεκτρισμό και στα δίκτυα η κατανάλωση μειώθηκε (-16.1% ή -5.67TWh και -13.3% ή -1.34 TWh αντίστοιχα).
Η κατανάλωση το 2023
Η κατανάλωση αερίου τον Οκτώβριο του 2023 (4.31 TWh) ήταν η δεύτερη χαμηλότερη μετά από αυτή του 2022 (2.68 TWh), συγκριτικά με τις καταναλώσεις του ίδιου μήνα των προηγούμενων ετών. Αν και εμφανίστηκε μειωμένη σε σχέση με τους τρεις προηγούμενους μήνες (Ιούνιος – Σεπτέμβριος), σημείωσε αύξηση σε σχέση με τον Οκτώβριο του 2022 κατά 60.9%. Έτσι, ήταν ο τρίτος μήνας για το 2023, κατά τον οποίο η κατανάλωση εμφανίστηκε αυξημένη σε σχέση με τον ίδιο μήνα του προηγούμενου έτους, κάτι το οποίο συνέβη για πρώτη φορά τον Απρίλιο (+20.9%) και έπειτα τον Σεπτέμβριο (+26.8%).
Όσον αφορά την κατανομή της κατανάλωσης αερίου στις τελικές χρήσεις, το δεκάμηνο του 2023, η μείωση της χρήσης αερίου στην ηλεκτροπαραγωγή κατά 5.67 TWh περιόρισε και το μερίδιό της στις τελικές χρήσεις στο 69.6% (από 73.7% το δεκάμηνο του 2022). Αντίθετα, στη βιομηχανία σημειώθηκε αύξηση, τόσο σε απόλυτη τιμή (+1.72 ΤWh) όσο και στο μερίδιο στο σύνολο των τελικών χρήσεων. Ειδικότερα, μέχρι και τον Οκτώβριο του 2023 η χρήση αερίου στη βιομηχανία ήταν 9.9% σχεδόν πέντε ποσοστιαίες μονάδες μεγαλύτερη σε σχέση με το 2022 (5.1%). Ελάχιστη ήταν η αύξηση του μεριδίου χρήσης στα δίκτυα τους πρώτους δέκα μήνες του 2023 (20.6%), σε σχέση με την ίδια περίοδο του 2022 (21.2%) αν και σε απόλυτες τιμές καταγράφεται σημαντική μείωση (-1.34 TWh).
Οι εισαγωγές το 2023
Σχετικά με τις φυσικές ροές αερίου από τις τέσσερις πύλες εισόδου της χώρας, τον Οκτώβριο του 2023, οι εισαγωγές αερίου από τη Ρωσία μέσω του αγωγού Turkstream από την πύλη Σιδηροκάστρου (2.79 ΤWh) ήταν οι υψηλότερες συγκριτικά με τoυς υπόλοιπους μήνες του 2023, συνεισφέροντας πολύ πάνω από το στις συνολικές μηνιαίες εισαγωγές (64.5%). Περισσότερες από τις μισές ήταν οι εισαγωγές από το Σιδηρόκαστρο και τον Σεπτέμβριο (50.2%), ενώ κάτι τέτοιο είχε να συμβεί σχεδόν 3 χρόνια (Νοέμβριος 2020, 55.8%). Μάλιστα οι εισαγωγές ρωσικού αερίου ξεπέρασαν κατά πολύ τις αντίστοιχες του Οκτωβρίου του 2022, οι οποίες ήταν σχεδόν μηδενικές (0.01 ΤWh). Σε αντίθεση με την πύλη του Σιδηροκάστρου, στις πύλες της Αγίας Τριάδας και της Νέας Μεσημβρίας, οι ροές αερίου εμφανίστηκαν μειωμένες σε σχέση με τον Οκτώβριο του 2022. Συγκεκριμένα στην πύλη της Αγίας Τριάδας καταγράφηκε η χαμηλότερη μηνιαία ροή υγροποιημένου ορυκτού αερίου (LNG) για το 2023 (0.86 ΤWh). Με μερίδιο μόλις 20% των συνολικών φυσικών ροών αερίου που εισήγαγε η Ελλάδα τον Οκτώβριο, σημειώθηκε μείωση 66.3% σε σχέση με τον ίδιο μήνα του προηγούμενου έτους. Μικρότερη μηνιαία μείωση εισαγωγών σημειώθηκε στο αέριο από τον ΤΑΡ μέσω Νέας Μεσημβρίας (-29.3%), το οποίο συνεισέφερε μόλις 0.47 TWh καταλαμβάνοντας μερίδιο 11% στις συνολικές εισαγωγές της χώρας. Πολύ χαμηλότερο ήταν το μερίδιο που κάλυψαν οι ροές από την Τουρκία μέσω της πύλης των Κήπων (4.5% ή 0.2 ΤWh), σημειώνοντας την χαμηλότερη μείωση (-23.4%) σε σχέση με τον Οκτώβριο του 2022.
Αθροιστικά για τους πρώτους δέκα μήνες του 2023 οι συνολικές εισαγωγές από τις τέσσερις πύλες εισόδου της χώρα ήταν 45.4 TWh. Οι εισαγωγές LNG μέσω της Αγίας Τριάδας καταλαμβάνουν την πρώτη θέση ανάμεσα στις πηγές τροφοδοσίας με 26 TWh – με μείωση 14.5% σε σχέση με την ίδια περίοδο του 2022 και μερίδιο 57.4%. Σημειώνεται ότι σημαντική ποσότητα του LNG προήλθε από τη Ρωσία. Σύμφωνα με τα δεδομένα της Eurostat ως τον Σεπτέμβριο του 2023 η Ελλάδα συνολικά εισήγαγε 6.28 TWh ρωσικού LNG, καθώς καταγράφηκαν εισαγωγές του τους 6 από τους 9 μήνες του 2023, ενώ το αντίστοιχο διάστημα του 2022 οι εισαγωγές ρωσικού LNG ήταν μηδενικές.
Αύξηση σημειώθηκε και στις εισαγωγές ρωσικού αερίου από αγωγούς (πύλη Σιδηροκάστρου), το δεκάμηνο του 2023 σε σχέση με το 2022 (+38.2%). Μάλιστα από τον Αύγουστο του 2023 βρίσκεται στη δεύτερη θέση με 11.2 TWh το δεκάμηνο του 2023 και μερίδιο 24.6%. Συνεπώς, αθροίζοντας τις εισαγωγές ρωσικού αερίου, είτε μέσω του αγωγού Turkstream, είτε με τη μορφή LNG στην πύλη της Αγίας Τριάδας, προκύπτει ότι το Ρωσικό αέριο είναι υπεύθυνο για τουλάχιστον 17.5 TWh ή 27.9% των συνολικών εισαγωγών της χώρας το δεκάμηνο του 2023.[1]
Στην τρίτη θέση βρέθηκαν οι εισαγωγές αζέρικου αερίου από τον ΤΑΡ με μερίδιο 13.9% (6.31 TWh), μειωμένες κατά 43.9% σε σχέση με την ίδια περίοδο του 2022. Τέλος, τη χαμηλότερη συνεισφορά εξακολούθησε να έχει το αέριο που εισάγεται από την Τουρκία μέσω της πύλης των Κήπων, με μόλις 1.87 TWh και μερίδιο 4.1% κατά τους πρώτους δέκα μήνες του 2023, μειωμένο κατά 1.3 % σε σχέση με το δεκάμηνο του 2022.
Σύγκριση με την Ευρωπαϊκή Ένωση
Με βάση τα τελευταία διαθέσιμα δεδομένα της Eurostat για τη μηνιαία κατανάλωση αερίου στα κράτη μέλη της ΕΕ-27 (Σεπτέμβριος 2023), στο εννιάμηνο του 2023 η Ελλάδα κατόρθωσε να μειώσει την κατανάλωσή της κατά 15.6% σε σχέση με την ίδια περίοδο του 2022, καταλαμβάνοντας την 5η θέση στην ΕΕ-27, 10 θέσεις πιο ψηλά από τον μέσο όρο (-10.4%)[2]. Η θέση της Ελλάδας παραμένει σταθερή τους τελευταίους 3 μήνες, ενώ ήταν καλύτερη τους πρώτους μήνες του χρόνου. Συγκεκριμένα, το πρώτο τρίμηνο του 2023 ήταν στην 1η θέση, ενώ στο πεντάμηνο έπεσε στην 4η, πριν καταλήξει στη 5η θέση στο εννιάμηνο. Αξιοσημείωτο είναι επίσης το γεγονός ότι στο εννιάμηνο του 2023, 3 χώρες εμφάνισαν αύξηση στη χρήση αερίου συγκριτικά με την ίδια περίοδο του 2022 (η Πολωνία, η Φινλανδία και η Μάλτα). Τις καλύτερες επιδόσεις ως προς τη μείωση της κατανάλωσης αερίου σημείωσαν η Εσθονία (-21.7%), και ακολούθησαν η Σλοβακία (-21.1%) και η Πορτογαλία (-20.9%).
Όσον αφορά τον μέσο όρο της πενταετίας ελαφρά χειρότερη ήταν η μείωση που πέτυχε η Ελλάδα σε σχέση με την ΕΕ-27. Πιο συγκεκριμένα, με -15.2% η Ελλάδα βρέθηκε στη 17η θέση μια θέση πιο χαμηλά από τον μέσο όρο της ΕΕ-27 (-15.5%). Η χώρα με τη μεγαλύτερη μείωση ήταν η Λετονία (-38%), ενώ ακολούθησε η Φινλανδία (-34.4%) και η Λιθουανία (-34%).
Μπορείτε να διαβάσετε τις αναλύσεις των υπόλοιπων μηνών εδώ.
[1] Τα στοιχεία αυτά δεν περιλαμβάνουν τις πιθανές εισαγωγές ρωσικού LNG τον Οκτώβριο, καθώς τα αντίστοιχα δεδομένα δεν ήταν διαθέσιμα από τη Eurostat.
[2] Μερικά από τα δεδομένα της Eurostat, ειδικά των τελευταίων μηνών, είναι προσωρινά (provisional) και θα οριστικοποιηθούν τους επόμενους μήνες. H Κύπρος δεν έχει συμπεριληφθεί στη σύγκριση, καθώς έχει μηδενική κατανάλωση αερίου.
