Σε ισχύ: ευρωπαϊκή υποχρέωση μείωσης κατανάλωσης αερίου την περίοδο Αυγούστου 2022-Μαρτίου 2023 κατά 15% σε σύγκριση με τον μέσο όρο της ίδιας περιόδου της προηγούμενης πενταετίας ή του 2021 εάν τότε είχε σημειωθεί αύξηση της κατανάλωσης μεγαλύτερη από 8%, εξαίρεση για την οποία ικανοποιεί τις προϋποθέσεις η Ελλάδα.
Αναλυτικότερα, σύμφωνα με τα τελευταία διαθέσιμα στοιχεία του ΔΕΣΦΑ (ως τον Νοέμβριο 2022):
O μήνας Νοέμβριος
Τον Νοέμβριο του 2022, 4ο μήνα της οκτάμηνης περιόδου όπου η χώρα πρέπει να μειώσει τη χρήση αερίου σύμφωνα με τις ευρωπαϊκές της υποχρεώσεις, η συνολική εγχώρια κατανάλωση ήταν 3.85 TWh, η χαμηλότερη για τον μήνα Νοέμβριο τα τελευταία 6 χρόνια. Η συνολική μείωση κατά 1.74 TWh τον Νοέμβριο σε σχέση με τον ίδιο μήνα του 2021 προήλθε πρωτίστως από τον μεγάλο περιορισμό της χρήσης ορυκτού αερίου στην ηλεκτροπαραγωγή κατά 1.26 TWh και δευτερευόντως στα δίκτυα διανομής (-0.42 TWh) και τη βιομηχανία (-0.05 TWh).
Αθροιστική επίδοση και ο ευρωπαϊκός στόχος του -15%
Λόγω της συνεχιζόμενης μείωσης στην κατανάλωση και τον Νοέμβριο, αθροιστικά στο μέσον της οκτάμηνης περιόδου μείωσης που αποφασίστηκε από την ΕΕ-27, η Ελλάδα με συνολική κατανάλωση 15.37 TWh «έπιασε» και ξεπέρασε τον στόχο μείωσης του -15% όχι μόνο σε σχέση με την αντίστοιχη περίοδο πέρυσι αλλά και σε σχέση με τον μέσο όρο πενταετίας (16.26 TWh).
Πιο συγκεκριμένα, η αθροιστική κατανάλωση του τετραμήνου ήταν 3.77 TWh χαμηλότερη από τον μέσο όρο των ίδιων τετραμήνων της πενταετίας και προέκυψε κατά κύριο λόγο από τoν δραστικό περιορισμό της χρήσης αερίου στη βιομηχανία (-1.79 TWh) και, σχεδόν εξίσου, στην ηλεκτροπαραγωγή (-1.62 TWh).
Σε όρους ποσοστιαίων μεταβολών, η χώρα το τετράμηνο Αυγούστου-Νοεμβρίου 2022 μείωσε τη συνολική κατανάλωση αερίου κατά 33% συγκριτικά με την ίδια περίοδο του 2021, ξεπερνώντας κατά πολύ τον στόχο μείωσης που αντιστοιχεί στην εξαίρεση που πήρε η Ελλάδα στη σχετική ευρωπαϊκή συμφωνία. Το πλέον σημαντικό όμως είναι ότι για δεύτερο συνεχόμενο μήνα από την έναρξη της περιόδου μείωσης τον Αύγουστο, η Ελλάδα βρίσκεται σε τροχιά επίτευξης του στόχου του -15%, σημειώνοντας αθροιστική ποσοστιαία μείωση κατά 19.7% σε σχέση με τον μέσο όρο των αντίστοιχων τετραμήνων της τελευταίας πενταετίας (2017-2021).
Επιπλέον, στο πρώτο μισό της οκτάμηνης περιόδου μείωσης, όλες οι τελικές χρήσεις παρουσιάζουν σημαντικές μειώσεις συγκριτικά με την ίδια περίοδο του 2021. Πρωτοστατεί η βιομηχανία (-63.9%) και ακολουθεί η ηλεκτροπαραγωγή (-30.1%) και τα δίκτυα διανομής (-29.6%). Oι τάσεις στις τελικές χρήσεις είναι αντίστοιχες και ως προς τον μέσο όρο πενταετίας, με τη βιομηχανία, την ηλεκτροπαραγωγή και τα δίκτυα διανομής να εμφανίζουν μειώσεις κατά 71.4%, 11.4% και 14.7%, αντίστοιχα.
Η κατανάλωση μέσα στο 2022
Αθροιστικά για τους πρώτους 11 μήνες του 2022, η κατανάλωση ορυκτού αερίου ήταν κατά 18.8% μικρότερη από αυτήν της ίδιας περιόδου του 2021. Τον Νοέμβριο σημειώθηκε η τέταρτη μεγαλύτερη μείωση σε σχέση με τον ίδιο μήνα του 2021 (-31.2%) μετά τον Οκτώβριο (-50.1%), τον Απρίλιο (-46,1%) και τον Σεπτέμβριο (-38.3%). Επιπλέον, ο Νοέμβριος ήταν ανάμεσα στους εννέα μήνες του εντεκαμήνου και ο όγδοος συνεχόμενος όπου παρατηρήθηκε μείωση σε σχέση με τον ίδιο μήνα του 2021 (Ιανουάριος, Απρίλιος-Νοέμβριος).
Σε ό,τι αφορά την κατανομή της κατανάλωσης αερίου στις τελικές χρήσεις κατά τους πρώτους 11 μήνες του έτους, η ηλεκτροπαραγωγή είχε με διαφορά τη μερίδα του λέοντος με 73.8%. Στη δεύτερη θέση τα δίκτυα διανομής με 21.1% και τελευταία η βιομηχανία με μερίδιο μόλις 5.1%. Πρόκειται για μια σημαντική ανακατανομή σε σχέση με το αντίστοιχο εντεκάμηνο του 2021 όπου τα μερίδια της ηλεκτροπαραγωγής, των δικτύων διανομής και της βιομηχανίας ήταν 69%, 17.5% και 13.5%, αντίστοιχα. H ανακατανομή αυτή προέκυψε κυρίως λόγω της πολύ σημαντικής μείωσης της χρήσης ορυκτού αερίου από τη βιομηχανία.
Η υποκατάσταση αερίου από ΑΠΕ για την παραγωγή ηλεκτρισμού (+18.4% ΑΠΕ το πρώτο δεκάμηνο του 2022 σε σχέση με την ίδια περίοδο του 2021) σε συνδυασμό με το πολύ μεγάλο μερίδιο που έχει η ηλεκτροπαραγωγή στην κατανάλωση ορυκτού αερίου και τον περιορισμό της χρήσης του και στη βιομηχανία, είναι οι κύριοι λόγοι που οδήγησαν στη σημαντική μείωση της συνολικής κατανάλωσης αερίου μέσα στο 2022.
Οι εισαγωγές μέσα στο 2022
Σε ό,τι αφορά τις φυσικές ροές αερίου από τις 4 πύλες εισόδου της χώρας, τον Νοέμβριο του 2022, το υγροποιημένο ορυκτό αέριο (LNG) που έφτασε στην Αγία Τριάδα σχεδόν διπλασιάστηκε (+92.8%) συγκριτικά με τον ίδιο μήνα του 2021 και αποτέλεσε με διαφορά την κύρια πηγή αερίου για τη χώρα με 3.7 TWh και μερίδιο 77% των συνολικών φυσικών ροών αερίου που εισήγαγε η Ελλάδα τον Νοέμβριο. Αντίθετα, σχεδόν μηδενίστηκαν (-98.3%) οι εισαγωγές ρωσικού αερίου από το Σιδηρόκαστρο που καλύπτουν την εγχώρια κατανάλωση οι οποίες ανήλθαν σε μόλις 0.039 ΤWh, τη δεύτερη χαμηλότερη μηνιαία ποσότητα για το 2022, μετά από αυτή του Οκτωβρίου[1]. Μεγάλη μείωση σημείωσαν οι εισαγωγές από τον ΤΑΡ μέσω Νέας Μεσημβρίας (-41.4%) συνεισφέροντας μόλις 0.75 ΤWh, ενώ οι εισαγωγές από την Τουρκία μέσω Κήπων παρουσίασαν αύξηση κατά 165% εξακολουθώντας ωστόσο να παραμένουν σε χαμηλά επίπεδα (0.31 ΤWh).
Συνεπώς, αθροιστικά για τους πρώτους 11 μήνες του 2022 οι εισαγωγές ρωσικού αερίου που καλύπτουν την εγχώρια κατανάλωση μειώθηκαν κατά 68.4% σε σχέση με την ίδια περίοδο του 2021. Έτσι, με 8.12 TWh και μερίδιο 14.4% μεταξύ των τεσσάρων πηγών εισόδου, το ρωσικό αέριο που προορίζεται για εγχώρια κατανάλωση έπεσε στην τρίτη θέση από την πρώτη στην οποία βρισκόταν το πρώτο εντεκάμηνο του 2021 με μερίδιο 40.4%. Αντίθετα, οι εισαγωγές LNG μέσω της Αγίας Τριάδας πέρασαν στην πρώτη θέση φτάνοντας τις 34.14 TWh και μερίδιο 60.5%, μια αύξηση 56.5% σε σχέση με το 2021. Μείωση κατά 2.9% παρουσίασαν οι εισαγωγές αζέρικου αερίου από τον ΤΑΡ με 12 TWh (μερίδιο 21.3%), ξεπερνώντας έτσι τις εισαγωγές ρωσικού αερίου για το πρώτο ενδεκάμηνο του 2022. Τέλος, μεγάλη μείωση κατά 41.7% σημείωσαν οι αθροιστικές εισαγωγές τούρκικου αερίου από την τέταρτη ποσοτικά πηγή, τους Κήπους, οι οποίες ανήλθαν σε μόλις 2.2 TWh (μερίδιο 3.9%).
[1] Συνολικά οι εισαγωγές από τη Ρωσία ήταν υψηλότερες, αλλά μεγάλο μέρος αυτών εξήχθη κυρίως στη Βουλγαρία με αποτέλεσμα μόλις 0.039 TWh ρωσικού αερίου να χρησιμοποιηθούν για την κάλυψη της ζήτησης στην Ελλάδα τον Νοέμβριο.
Διαβάστε τις αναλύσεις των υπόλοιπων μηνών εδώ.