Στο στρογγυλό τραπέζι με θέμα «Η χρηματοδότηση του Δίκαιου Μετασχηματισμού: Από το ΣΕΔΕ2 (ETS2) στο Κοινωνικό Ταμείο για το Κλίμα» συμμετείχε ο Νίκος Μάντζαρης μαζί με τον ευρωβουλευτή της ευρωομάδας της Αριστεράς Πέτρο Κόκκαλη και τον καθηγητή Ευρωπαϊκού Δικαίου & Δικαίου της Ενέργειας του Πανεπιστημίου Πειραιά Νίκο Φαραντούρη. Η συζήτηση πραγματοποιήθηκε στο πλαίσιο της ημερίδας «Οικονομικές προκλήσεις της ενεργειακής μετάβασης στην Ελλάδα & την Ευρώπη» που διοργάνωσε το Ινστιτούτο Εναλλακτικών Πολιτικών ΕΝΑ.
Στην τοποθέτησή του ο Νίκος Μάντζαρης εξήγησε το σκεπτικό που οδήγησε στη δημιουργία ενός δεύτερου, διακριτού συστήματος εμπορίας δικαιωμάτων εκπομπών ειδικά για τους τομείς των οδικών μεταφορών και των κτιρίων (ΣΕΔΕ-2). Πιο συγκεκριμένα, αναφέρθηκε σε στοιχεία που τεκμηριώνουν την επιτυχία του υφιστάμενου συστήματος εμπορίας (ΣΕΔΕ-1) να μειώσει τις εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου στον τομέα της ηλεκτροπαραγωγής και στην αποτυχία της προηγούμενης νομοθεσίας (Effort Sharing Regulation) να πετύχει το ίδιο για τους τομείς των κτιρίων και των οδικών μεταφορών, οι εκπομπές των οποίων παραμένουν στάσιμες και σε ορισμένες περιπτώσεις παρουσιάζουν αυξητικές τάσεις.
Απαντώντας σε ερώτηση της συντονίστριας Ειρήνης Νταή σχετικά με το αν η κατανομή των πόρων του Κοινωνικού Ταμείου για το Κλίμα, που έχει στόχο είναι να αμβλύνει τις επιπτώσεις της εφαρμογής του ΣΕΔΕ-2, ανάμεσα στα κράτη μέλη της ΕΕ-27 είναι δίκαιη ή όχι, σχολίασε αρχικά ότι η δικαιοσύνη στην κατανομή των πόρων στην ΕΕ-27 δεν πρέπει να θεωρείται δεδομένη όπως αποδεικνύει η περίπτωση του Ευρωπαϊκού Ταμείου Δίκαιης Μετάβασης. Ωστόσο τα κριτήρια που επιλέχθηκαν από την ΕΕ για την κατανομή των πόρων του Κοινωνικού Ταμείου για το Κλίμα, όπως και ο τρόπος με τον οποίο συνεισφέρουν τα κράτη μέλη στη συγκέντρωση των € 86.7 δις των πόρων του, είναι σύμφωνα με την αρχή «ο ρυπαίνων πληρώνει» και λαμβάνουν υπόψη τις πολύ διαφορετικές οικονομικές πραγματικότητες στα κράτη μέλη της ΕΕ-27. Ως αποτέλεσμα αυτών, η Βουλγαρία, η Ρουμανία και η Ελλάδα θα έχουν κατά σειρά τα υψηλότερα καθαρά έσοδα, ενώ η Ολλανδία, το Λουξεμβούργο και η Γερμανία τα υψηλότερα καθαρά έξοδα.
Οι κρίσιμοι παράμετροι που θα καθορίσουν την επιτυχία και τη δικαιοσύνη ή όχι των νέων πολιτικών είναι η επάρκεια των πόρων σε συνδυασμό με τον τρόπο χρήσης τους. Σε αυτό το σημείο, ο Νίκος Μάντζαρης έφερε το παράδειγμα των επιδοτήσεων -άμεσων ή έμμεσων- στην κατανάλωση ορυκτών καυσίμων που δόθηκαν κατά τη διάρκεια της ενεργειακής κρίσης, οι οποίες από τη μία μεριά βοήθησαν τους πολίτες προσωρινά, αλλά χωρίς να συμβάλλουν στη μόνιμη θωράκισή τους από μελλοντικές ενεργειακές κρίσεις. Σημείωσε ότι αν η ίδια λογική εφαρμοστεί και στην περίπτωση του Κοινωνικού Ταμείου για το Κλίμα, τότε δεν υπάρχει καμία πιθανότητα τα €4.5 δις που θα πάρει η Ελλάδα για την περίοδο 2026-2032 να είναι επαρκή για την αντιμετώπιση του επιπλέον κόστους που θα έχει για τους πολίτες η εφαρμογή του ΣΕΔΕ-2.
Για τον λόγο αυτό, ο Νίκος Μάντζαρης θεωρεί κρίσιμο την επόμενη περίοδο να διοχετευτούν πόροι (και όχι μόνο από το ΚΤΚ) για έργα μόνιμης μείωσης του ανθρακικού αποτυπώματος των νοικοκυριών, όπως η ενεργειακή αναβάθμιση των κατοικιών, οι αντλίες θερμότητας, η κάλυψη των ενεργειακών αναγκών των νοικοκυριών με ΑΠΕ, η ηλεκτροκίνηση, ή η ενίσχυση της χρήσης Μέσων Μαζικής Μεταφοράς. Δεδομένου ότι τα ορυκτά καύσιμα είναι η ρίζα του προβλήματος που οδηγεί στην αύξηση του ενεργειακού κόστους, η χρηματοδότηση τέτοιου είδους έργων θα οδηγήσει σε μόνιμη οικονομική ανακούφιση των πιο ευάλωτων κοινωνικών ομάδων που αποτελεί και το βασικό πολιτικό ζητούμενο.
Η εκδήλωση πραγματοποιήθηκε στις 12 Δεκεμβρίου 2023. Της συζήτησης προηγήθηκε εισαγωγική παρουσίαση από την Αναστασία Σκάπουλα, συνεργάτιδα του ΕΝΑ, για το ΣΕΔΕ 2 και το Κοινωνικό Ταμείο για το Κλίμα. Στον συντονισμό της συζήτησης ήταν η Ειρήνη Νταή, Συντονίστρια Κύκλου Κοινωνικής Ανάλυσης του ΕΝΑ.
Μπορείτε να παρακολουθήσετε την τοποθέτηση του Νίκου Μάντζαρη στο κανάλι μας στο YouTube:
Η συζήτηση είναι διαθέσιμη στο κανάλι του Ινστιτούτου ΕΝΑ στο YouTube:
