Το Green Tank συμμετείχε στην ακρόαση φορέων στην κοινή συνεδρίαση της Διαρκούς Επιτροπής Παραγωγής και Εμπορίου και της Ειδικής Μόνιμης Επιτροπής Προστασίας του Περιβάλλοντος για τον Εθνικό Κλιματικό Νόμο και καταθέτει αναλυτικές προτάσεις με τη μορφή υπομνήματος.
Το υπόμνημα αναφέρει πως σε σχέση με το νομοσχέδιο που τέθηκε σε δημόσια διαβούλευση τον Νοέμβριο του 2021, παρατηρείται μια γενικευμένη οπισθοχώρηση της φιλοδοξίας σε διάφορους τομείς, η οποία έρχεται σε αντίθεση με το πνεύμα των μεταρρυθμίσεων που δρομολογούνται αυτή την περίοδο στην Ευρώπη τόσο στο πλαίσιο του REPowerEU για την απεξάρτηση της Ευρώπης από το ρωσικό ορυκτό αέριο ως το 2027 όσο και της νομοθετικής δέσμης “fit for 55” για την προσαρμογή στον κλιματικό στόχο του -55 %. Σε αυτό το πλαίσιο, ο κλιματικός νόμος της Ελλάδας θα πρέπει να συγχρονιστεί με τη νέα ευρωπαϊκή πραγματικότητα που ζητά επιτάχυνση της μείωσης των εκπομπών και της στροφής στην καθαρή ενέργεια σε όλους τους τομείς της οικονομίας.
Το εν λόγω σχέδιο νόμου περιέχει πολλά προοδευτικά στοιχεία όπως τον ορισμό φιλόδοξων κλιματικών στόχων για το 2030, το 2040 και το 2050 αλλά και τη θέσπιση διαδικασίας κατάρτισης τομεακών προϋπολογισμών άνθρακα για επτά τομείς της οικονομίας. Ο κλιματικός νόμος θεσπίζει επίσης αρκετούς επιμέρους φιλόδοξους στόχους όπως την υποχρεωτική κάλυψη τουλάχιστον του 30% των επιφανειών των μεγάλων κτιρίων με συστήματα αξιοποίησης της ηλιακής ενέργειας (φωτοβολταϊκά ή θερμικά ηλιακά) ή τη μείωση των συνολικών εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου στα μη διασυνδεδεμένα νησιά κατά 80% ως το 2030 σε σχέση με τα επίπεδα του 2019. Επιπλέον, ενσωματώνει τη διάσταση της κλιματικής αλλαγής στην περιβαλλοντική αδειοδότηση, ενώ εκτός από την κατάρτιση σχεδίων σε εθνικό και περιφερειακό επίπεδο περιλαμβάνει και σειρά μέτρων για την προσαρμογή στην κλιματική αλλαγή όπως τη θέσπιση Εθνικού Παρατηρητηρίου για την Προσαρμογή στην Κλιματική Αλλαγή και την υποχρεωτική ασφάλιση κατοικιών σε περιοχές υψηλής τρωτότητας από το 2025 και μετά.
Ωστόσο, είναι απαραίτητη η βελτίωση του νόμου σε πολλά σημεία προκειμένου να αποτελέσει ένα σύγχρονο εργαλείο άσκησης της εθνικής κλιματικής πολιτικής, εναρμονισμένο με τις εξελίξεις στην ευρωπαϊκή κλιματική και ενεργειακή πολιτική, τις επιταγές της κλιματικής επιστήμης και την επείγουσα ανάγκη για κλιματική δράση. Πιο συγκεκριμένα, είναι αναγκαίο να:
- Αποσαφηνιστεί στη διατύπωση των στόχων ότι ο κλιματικός νόμος ορίζει τους κλιματικούς στόχους για το 2030 και το 2040, ενώ το ΕΣΕΚ τους εξειδικεύει, τους επιμερίζει σε τομείς οικονομικής δραστηριότητας και διαμορφώνει τα μέτρα και τις πολιτικές που απαιτούνται για την επίτευξή τους·
- Επισπευστεί η απολιγνιτοποίηση με καταληκτική ημερομηνία το 2025·
- Οριστεί το 2035 ως το έτος κατά το οποίο η χώρα θα μηδενίσει τις εκπομπές της στον τομέα της ηλεκτροπαραγωγής·
- Τεθεί χρονικό όριο τερματισμού των δραστηριοτήτων έρευνας και εξόρυξης υδρογονανθράκων·
- Τεθούν στόχοι διείσδυσης των ΑΠΕ και εγκατάστασης αντλιών θερμότητας για τη θέρμανση κτιρίων καθώς και να εναρμονιστεί το άρθρο 17 με τη νέα πραγματικότητα της ευρωπαϊκής νομοθεσίας και του REPowerEU σε ό,τι αφορά τα νέα κτίρια μηδενικών εκπομπών από το 2030 και την υποχρεωτική εγκατάσταση φωτοβολταϊκών σε νέες κατοικίες από το 2029, σε νέα εμπορικά και δημόσια κτίρια από το 2026 και σε υφιστάμενα από το 2027·
- Γίνουν νομικά δεσμευτικοί οι τομεακοί προϋπολογισμοί άνθρακα·
- Τεθούν κλιματικοί στόχοι για ολόκληρη τη βιομηχανία (εντός και εκτός ΣΕΔΕ) αποκλειστικά στον αντίστοιχο τομεακό προϋπολογισμό άνθρακα·
- Ενισχυθούν οι λύσεις βασισμένες στη φύση·
- Διασφαλιστεί ότι οι επενδύσεις που θα χρηματοδοτηθούν για έργα μετριασμού και προσαρμογής στην κλιματική αλλαγή με δημόσιους πόρους θα είναι απολύτως συμβατές με τους κανόνες της Πράσινης Ταξινομίας και των σχετικών κατ’ εξουσιοδότηση πράξεων·
- Ενισχυθεί η συμμετοχή των πολιτών στις διαβουλεύσεις για ζητήματα κλιματικής πολιτικής (ετήσια έκθεση προόδου και πενταετείς προϋπολογισμοί άνθρακα) και να θεσπιστεί συζήτηση στη Βουλή κάθε χρόνο της ετήσιας έκθεσης που θα υποβάλλει η Επιστημονική Επιτροπή για την Κλιματική Αλλαγή.
Ο κλιματικός νόμος συζητήθηκε στις αρμόδιες επιτροπές της Βουλής 20-24 Μαΐου 2022.
Το υπόμνημα του Green Tank είναι διαθέσιμο εδώ.
Παρακολουθήστε την τοποθέτηση του Green Tank εδώ:
Παρακολούθηστε την απάντηση του Green Tank στις ερωτήσεις των βουλευτών εδώ:
